Χαλουβάς κατσαρόλας.
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Το έδεσμα αυτό είναι ίσως το πιο αγαπημένο και χαρακτηριστικό γλυκό της περιόδου των νηστειών.
Ονομασία - Συνταγή
Χαλβάς κατσαρόλας. Γλυκό από σιμιγδάλι, αμύγδαλα και σιρόπι, αρτυμένο με κανέλα, γαρίφαλο και ροδόσταγμα.
Εκδοχή Α΄
3 ποτήρια σιμιγδάλι
2 ποτήρια ζάχαρη
1 ποτήρι λάδι
7 ποτήρια νερό
2 ποτήρια κούννες αμυγδάλου ψιλοκομμένες
1 κομμάτι κανέλα
2 γαρίφαλα
Εκδοχή Β΄
2 φλιτζάνια τσαγιού σιμιγδάλι
¼ φλιτζανιού αμυγδαλόκουννες
¼ φλιτζανιού σταφίδες ξανθές
1 φλιτζάνι λάδι
½ φλιτζάνι μέλι
5 φλιτζάνια νερό
2 κομμάτια κανέλα
2 γαρίφαλα
Εκδοχή Γ΄
1 φλιτζανάκι του καφέ φυστικέλαιο
1½ ποτήρι σιμιγδάλι
1 ποτήρι αμύγδαλα ασπρισμένα
1 ποτήρι ζάχαρη
5 ποτήρια νερό
1 φλιτζάνι του καφέ ροδόσταγμα
Κανέλα και γαρίφαλα
Εκδοχή Α΄
Ετοιμάζουμε το σιρόπι βάζοντας το νερό, την κανέλα, γαρίφαλα και την ζάχαρη να βράσουν για 5-8 λεπτά.
Βάζουμε το λάδι και τις κούννες σε κατσαρόλα και τις καβουρδίζουμε ελαφρά.
Προσθέτουμε το σιμιγδάλι και το τηγανίζουμε κι αυτό λίγο να ξανθύνει.
Ενώ είναι στην φωτιά προσθέτουμε το σιρόπι και το ψήνουμε ανακατεύοντας μέχρι να το απορροφήσει.
Αδειάζουμε τον χαλουβά σε πιατέλα βαθουλή και όταν κρυώσει τον κόβουμε σε ορθογώνια κομμάτια και τον σερβίρουμε.
(Μαίρη Μάκη, 67 ετών, Ασγάτα, Λεμεσός)
Εκδοχή Β΄
Βάζουμε τα μυρωδικά, το νερό, τη ζάχαρη και το μέλι σε μια κατσαρόλα και τα αφήνουμε να βράσουν για 2-3 λεπτά.
Μετά αφαιρούμε τα μυρωδικά με ένα τρυπητό και διατηρούμε το σιρόπι καυτό.
Έπειτα πλένουμε και αφήνουμε να στραγγίσουν οι σταφίδες. Κατόπιν βάζουμε σε φαρδιά κατσαρόλα το λάδι να κάψει και ρίχνουμε λίγο – λίγο το σιμιγδάλι ανακατεύοντας συνεχώς με μια ξύλινη κουτάλα.
Το καβουρδίζουμε να ξανθύνει και ρίχνουμε τα αμύγδαλα. Συνεχίζουμε να ανακατεύουμε σε χαμηλή φωτιά.
Στη συνέχεια κατεβάζουμε από τη φωτιά όταν το σιμιγδάλι πάρει καστανό χρώμα.
Ρίχνουμε μετά τις σταφίδες, ανακατεύουμε και προσθέτουμε το σιρόπι. Ζεσταίνουμε ξανά το μείγμα για να απορροφήσει το σιμιγδάλι το σιρόπι.
Τέλος κατεβάζουμε το χαλουβά από τη φωτιά, ανακατεύουμε και τον σκεπάζουμε με μια πετσέτα για 3 λεπτά.
Μετά τον αδειάζουμε σε ένα ταψί.
Πασπαλίζουμε με κανέλα.
(Μαρία Γρηγορίου, 68 ετών από τον Άγιο Τύχωνα Λεμεσού)
Εκδοχή Γ΄
Βάζουμε σε μια κατσαρόλα το λάδι να βράσει, ρίχνουμε τα αμύγδαλα να ροδοκοκκινίσουν και μετά το σιμιγδάλι.
Προσθέτουμε το σιρόπι το οποίο έχουμε φτιάξει προηγουμένως σε ένα κατσαρολάκι με το νερό, τη ζάχαρη, το ροδόσταγμα, την κανέλα και τα γαρίφαλα.
Ανακατεύουμε καλά - καλά μέχρι να δούμε το μείγμα να ξεκολλάει από την κατσαρόλα και είναι έτοιμο.
Το βάζουμε σε ένα πιρέξ, το ισιώνουμε και το στολίζουμε με αμύγδαλα.
(Σωτήρα Κυριάκου, 36 ετών, Δύμες)
Καβούρδισμα.
Ψήσιμο σε κατσαρόλα.
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Συνήθως τον έφτιαχναν σε περιόδους νηστείας.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Προφορικές μαρτυρίες:
Μαρία Γρηγορίου, 68 ετών από τον Άγιο Τύχωνα Λεμεσού. Καταγραφή: Χριστίνα Γρηγορίου, Οκτώβρης 2010. Επιμέλεια: Στάλω Λαζάρου.
Σωτήρα Κυριάκου, 36 ετών, Δύμες (βλ. Κούρρη, Π. και Λαζάρου, Σ. (επιμ.) (2007). Παραδοσιακές συνταγές του χωριού Κυπερούντα, Αδημοσίευτα στοιχεία).
Μαίρη Μάκη, 67 ετών, Ασγάτα, Λεμεσός. Καταγραφή: Έλενα Χρίστου Μάκη, 2011.
Χριστίνα Γρηγορίου, Έλενα Χρίστου Μάκη, Στάλω Λαζάρου
Υλικά για χαλουβά κατσαρόλας.
Πηγή: Έλενα Χρίστου Μάκη , 2011
Χαλουβάς με αμύγδαλα (Μαγειρεύω Κυπριακά 2013).
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Χαλουβάς με αμύγδαλα (Μαγειρεύω Κυπριακά 2013).
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Χαλουβάς κατσαρόλας, με αμύγδαλα.
Πηγή: Έλενα Χρίστου Μάκη, 2011.
Χαλουβάς κατσαρόλας. Το σχήμα προέρχεται από την ειδική φόρμα, στην οποία τοποθετείται το γλυκό μετά την παρασκευή του.
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Χαλουβάς, στολισμένος με αμύγδαλα.
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Τρόφιμα
Γλυκόν αμυγδάλου
Παραδοσιακό γλυκό της περιοχής Κούρη- Ξυλούρικου, με βασική πρώτη ύλη την αμυγδαλόψιχα. Περιέχει ζάχαρη και διάφορα αρώματα.
Τρόφιμα
γλυτζ̆ιστά (γλυτζιστά),τα
Γλυκιές πίτες με αμύγδαλα και κανέλα, μερικές φορές παραγεμισμένες με αμύγδαλα, κανέλα, ροδόσταγμα και ζάχαρη.
Παραδοσιακές Συνταγές
δάχτυλα ή δάχτυλα κυριών,τα
Έχουν σχήμα λεπτό και μακρύ, όπως και τα δάχτυλα, γι' αυτό και ονομάζονται δάχτυλα κυριών. Επίσης, παλαιότερα σερβίρονταν στα σπίτια των κυριών.Δείτε εδώ την παρασκευή των δαχτύλων σε βίντεο.
Παραδοσιακές Συνταγές
Καλόν πράμαν ή σιάμαλι
"Ρίχνουμε το μείγμα σε ένα ‘σινί’ (ταψί) για δύο ώρες, για να φουσκώσει το σιμιγδάλι. Στολίζουμε το μείγμα με αμύγδαλα." (Μαρία Γρηγορίου, Άγιος Τύχωνας Λεμεσού) Εδώ μπορείτε να δείτε σε βίντεο την…
Παραδοσιακές Συνταγές
Καλόν πράμαν με τασιή, νηστίσιμο
Στη νηστίσιμη αυτή παραλλαγή της συνταγής για σάμαλι αποφεύγεται το γιαούρτι και χρησιμοποιείται ταχίνι.
Παραδοσιακές Συνταγές
καούκκος,ο
"Όταν γίνει η καραμέλα, προσθέτουμε σε αυτήν λίγα-λίγα τα αμύγδαλα. Ακολούθως τοποθετούμε τα καραμελωμένα αμύγδαλα με κουτάλι πάνω σε κάθε φύλλο λεμονιάς" (Προφ. μαρτυρία: Γιαννούλα Ελευθεριάδη,…
Παραδοσιακές Συνταγές
καττιμέριν τυλιχτό,το
Σιροπιαστό επιδόρπιο. Η ζύμη αλείφεται πρώτα με λάδι και μείγμα από κανέλα, αμύγδαλα και ζάχαρη και, στη συνέχεια, τυλίγεται σε ρολό, στρίβεται και τοποθετείται στο ταψί κυκλικά, παίρνοντας το…
Τρόφιμα
κουφέττα αμυγδάλου Γεροσκήπου (προϊόν με γεωγραφική ένδειξη),τα
Κουφέτα αμυγδάλου Γεροσκήπου.
Παραδοσιακές Συνταγές
Λουκούμια του γάμου
Τα λουκούμια, όπως αποκαλούνταν οι κουραμπιέδες, προσφέρονταν ως κεραστικό σε εορταστικές περιστάσεις, κυρίως στους γάμους αλλά και στις ονομαστικές γιορτές. Δείτε εδώ βίντεο για την παρασκευή των…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πισίες ή πισιήδες
Το φύλλο για τις πίτες πασπαλίζεται με κανέλα και χοντροαλεσμένα αμύγδαλα και τυλίγεται σε μακρύ ρολό. Στη συνέχεια, μικρά κομματάκια του ρολού επιπεδοποιούνται και σχηματίζουν τις στρογγυλές…
Παραδοσιακές Συνταγές
πουρέκκια με χαλουβάν,τα
Νηστήσιμη παραλλαγή της συνταγής για πουρέκκια. Χρησιμοποιείται ο κοινός χαλβάς εμπορίου. Παλαιότερα για τη συνταγή αυτή αξιοποιούσαν το χαλβά που περίσσευε από το γεύμα της Καθαράς Δευτέρας.
Παραδοσιακές Συνταγές
Ππαλουζές
"Όταν γύρουμε λίγο ππαλουζέ σε ένα πιάτο και δούμε ότι δεν απλώνει σημαίνει ότι είναι έτοιμος. Τον βάλλουμε σε πιάτα βαθουλά η σε σινούθκια και του σπάζουμε λίγες κούννες του αμυγδάλου ή καρυδιού που…
Παραδοσιακές Συνταγές
σ̆άμισ̆η (σάμιση),τα
Η παρασκευή των σ̆άμισ̆η συνηθιζόταν κατά τα διάφορα πανηγύρια στο προαύλιο της εκκλησίας, έθιμο το οποίο συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας. Σ̆άμισ̆η προσφέρονταν επίσης σε γαμήλια τραπέζια.
Παραδοσιακές Συνταγές
Σουμάδα
Το ρόφημα αυτό, το οποίο πινόταν ζεστό το χειμώνα, ήταν κάποτε πολύ δημοφιλές και πολύ αγαπητό σε παιδιά και μεγάλους.
Παραδοσιακές Συνταγές
Συκόπιττα
Μικρή πίτα, φτιαγμένη με μείγμα από πολτό σύκου, αμύγδαλα, γλυκάνισο και ροδόσταγμα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τυλιχτά με κούννες
Την αμυγδαλόψιχα της γέμισης αρωματίζουν μπόλικη κανέλα και λίγο ροδόσταγμα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Χαλουβάς αλάδωτος με σουμάδα
Ο πιο γνωστός στην Κύπρο χαλβάς, ειδικά για τις μέρες νηστειών, είναι ο χαλβάς κατσαρόλας. Για την παρασκευή ενός εξαιρετικά αρωματικού, αλάδωτου χαλβά χρησιμοποιείται η σουμάδα, γλυκό ποτό από…
Παραδοσιακές Συνταγές
Χαλουβάς κουβαρι(α)στός με το έψημα
Στη Δωρά Λεμεσού φτιαχνόταν κατά την εορτή του Απ. Ανδρέα (Αρίστη Γιαννακού, Δωρά Λεμεσού).
Παραδοσιακές Συνταγές
Χαλουβάς με τερατσόμελο
Το μείγμα του χαλουβά αποτελείται από καβουρδισμένο αλεύρι, σησάμι και χαρουπόμελο. Πλάθεται σε στρογγυλές μπάλες. Η συνταγή προέρχεται από την Δρυνιά της επαρχίας Πάφου.
Παραδοσιακές Συνταγές
Χαλουβάς τριαντάφυλλο
Η προσθήκη του τριαντάφυλλου δίνει στον χαλβά ιδιαίτερο άρωμα και ένα ζεστό, κόκκινο χρώμα. Η συνταγή προέρχεται από την κατεχόμενη Γιαλούσα.