Τσουρέκια.
Παλιότερα τα τσουρέκια προσφέρονταν κατά τις επισκέψεις σε λεχώνες ή για το κάλεσμα σε γάμους και βαφτίσια. Σήμερα, η παρασκευή και η κατανάλωση τσουρεκιών συνηθίζεται κυρίως τις γιορτινές μέρες του Πάσχα.
Ονομασία - Συνταγή
Τσουρέκια. Αρτοειδή γλυκίσματα, με σχήμα πλεξούδας.
Είδος αρτοειδούς γλυκίσματος. Η ονομασία προέρχεται από την τούρκικη λέξη corek (Γιαγκουλλής 2009, 495).
10 ποτήρια αλεύρι (σκέτο)
3 φακελάκια μαγιά
1 1/2 ποτήρι ζάχαρη
1 ποτήρι γάλα φρέσκο
1 βούτυρο ανάλατο
1 κ.σ. ξύσμα πορτοκαλιού
1 κ.γ. αλάτι
6 ολόκληρα αυγά
1 κ.σ. μέχλεπι και μαστίχα
Λιώνουμε τη μαγιά με λίγο χλιαρό γάλα, 1-2 κ.σ. ζάχαρη και 4 κ.σ. αλεύρι (μπορεί βέβαια να μπει κατευθείαν στο αλεύρι). Αφήνουμε το προζύμι σε ζεστό μέρος να φουσκώσει.
Χτυπάμε τα αυγά με τη ζάχαρη.
Προσθέτουμε το αλάτι και το ξύσμα.
Σε μια λεκάνη τοποθετούμε το αλεύρι, τη μαγιά, τα αυγά, τη ζάχαρη και το γάλα με την υπόλοιπη ζάχαρη, καλά κτυπημένα.
Λιώνουμε το βούτυρο και ζυμώνουμε καλά, προσθέτουμε το μέχλεπι, τη μαστίχα, το ξύσμα πορτοκαλιού και αφήνουμε τη ζύμη να διπλασιαστεί. Πλάθουμε τα τσουρέκια σε σχήμα πλεξίδας.
Τα αφήνουμε να φουσκώσουν, τα αλείφουμε με χτυπημένα αυγά και σησάμι και ψήνουμε σε μέτριο φούρνο για 1/2 ώρα περίπου.
(ΥΓΦΠΠ 2006, 66)
Ψήσιμο σε φούρνο.
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Η παρασκευή και η κατανάλωση τσουρεκιών συνηθίζεται κυρίως τις γιορτινές μέρες του Πάσχα.
Σε κάποια χωριά της Πάφου έδιναν στις γυναίκες που πήγαιναν να επισκεφτούν τη λεχώνα τσουρέκια κομμένα τετράγωνα. Τα τσουρέκια αυτά ήταν σησαμωτά και αποτελούνταν από δύο κομμάτια ζύμης με αλυσιδωτό κόσμημα στο σημείο που ενώνονται τα δύο κομμάτια. Στα ίδια χωριά έφτιαχναν επίσης τσουρέκια όταν θα καλούσαν σε γάμο.
Σε μερικά χωριά όταν πήγαιναν στην εκκλησία να βαφτίσουν, η μαμμή που προπορευόταν έδινε ένα ειδικό ψωμί, το τσουρέκι, σε όσους συναντούσε στο δρόμο καλώντας τους έτσι στη βάφτιση (Πρωτοπαπά 2009, 303, 471).
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Γιαγκουλλής, Κ. (2009). Θησαυρός κυπριακής διαλέκτου, Γ΄ έκδοση, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.
Πρωτοπαπά, Κ. (2009). Έθιμα της γέννησης στην παραδοσιακή κοινωνία της Κύπρου (Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών XLIX), Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, Λευκωσία.
Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος (2006). Αγρότης, Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 2006.
Βαρβάρα Γιάγκου, Δήμητρα Ζαννέτου, Στάλω Λαζάρου
Τσουρέκι.
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Τσουρέκια για ψήσιμο σε παραδοσιακό φούρνο.
Πηγή: Ηλίας Μανιταράς.
Φρεσκοψημένα τσουρέκια.
Πηγή: Ηλίας Μανιταράς.
Τσουρέκια, φλαούνες και δαχτυλιές. Πασχαλινά ζυμώματα.
Πηγή: Ιστοσελίδα Facebook.
Τσουρέκι κομμένο.
Πηγή: Alpha, https://www.flickr.com/photos/avlxyz/4860061836
Παραδοσιακές Συνταγές
αβκωτές,οι
Κυπριακό πασχαλινό έδεσμα. "Στην περιφέρεια του φύλλου βάζουμε δύο λωρίδες ζυμαριού αφού τις πλάσουμε. Βάζουμε μέσα τη ζύμη (περίπου μια χούφτα) και στη μέση το αβγό. Με άλλες δύο λωρίδες, πιο…
Παραδοσιακές Συνταγές
αβκωτές,οι, κουκκουρκά,η, κουλλούρκα μυλλωμένα,τα
Συνταγή για ζύμωμα κουλουριών και παξιμαδιών, με τη χρήση ζωικού ή φυτικού λίπους. Το ίδιο ζυμάρι το χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή αβκωτών, πασχαλινών ζυμωμάτων διαφόρων μορφών με κόκκινο αβγό…
Τρόφιμα
αβκωτή,η
Πασχαλινό έδεσμα. Οι γυναίκες, αφού ζύμωναν τις κουλούρες και τις φλαούνες, έκαναν μικρές θήκες σε σχήμα σαλιέρας, δηλαδή αλατοθήκης, μέσα στις οποίες τοποθετούσαν όρθια συνήθως ένα ή δύο αβγά ψημένα…
Παραδοσιακές Συνταγές
Αρνί ψητό
Φαγητό με κρέας, το οποίο συνηθιζόταν ιδιαίτερα στο κυριακάτικο τραπέζι ή στο γιορτινό γεύμα του Πάσχα.
Τρόφιμα
άρτος,ο - αφράντα,η
Οι άρτοι παρασκευάζονταν σε ειδικές περιπτώσεις όπως στις εορτές Αγιών, τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, στους γάμους και τα μνημόσυνα ως προσφορά στην εκκλησία.
Τρόφιμα
Γαλένα
Πασχαλινά κουλούρια. Τα γαλένα φτιάχνονταν σε ορισμένες περιοχές, κυρίως στην Πάφο, και ήταν ζυμωμένα με ζάχαρη και γάλα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Κουλλούρκα κορνιώτικα
".. κόβουμε από τη ζύμη ένα κομμάτι, το περνάμε μέσα από το σησάμι το οποίο το έχουμε τοποθετήσει σε μία πετσέτα και το πλάθουμε σε κουλούρια μακρόστενα, στρογγυλά. Δημιουργούμε πασχαλινές κούκλες,…
Τρόφιμα
κουραπιέδες αθηαινίτικοι,οι
Διαδεδομένο κεραστικό γάμου. Η ζύμη των κουραμπιέδων αποτελείται από αλεύρι, καβουρδισμένα αμύγδαλα και ζάχαρη, ενώ χρησιμοποιούνται επίσης διάφορα μυρωδικά, όπως η κανέλα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Μαγειρίτσα
Η μαγειρίτσα είναι παραδοσιακή σούπα που παρασκευάζεται το Πάσχα σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Τα τελευταία χρόνια συνηθίζεται πολύ και στην Κύπρο.
Παραδοσιακές Συνταγές
πασκιές,οι
Παρασκευάζονται και καταναλώνονται την περίοδο του Πάσχα, κυρίως σε χωριά της επαρχίας Πάφου.
Παραδοσιακές Συνταγές
παστίτσ̆ια (παστίτσια) με αμύγδαλο,τα
Το κυπριακό παστίτσιν αποτελεί κεραστικό που προσφέρεται στους καλεσμένους κατά τον γάμο ή τον αρραβώνα. Η χρήση του απαντάται σε ολόκληρο το νησί, ενώ η συγκεκριμένη συνταγή προέρχεται από τη Λεμεσό…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πασχαλινά αυγά βαμμένα με κρεμμυδόφυλλα
Τα φύλλα από ξερά κρεμμύδια δίνουν στα αυγά ένα ζεστό, κιτρινωπό προς μελί χρώμα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πασχαλινά αυγά βαμμένα με μαργαρίτες
Οι μαργαρίτες, γνωστές στην Κύπρο και ως σιμιλλούθκια, μεταφέρουν με το βράσιμο το ζωηρό κίτρινο χρώμα τους στα αυγά. "Βάζουμε μπόλικες κίτρινες μαργαρίτες σε μία κατσαρόλα. Τοποθετούμε πάνω τους…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πασχαλινά αυγά βαμμένα με φυτά και βότανα
Για κόκκινα αυγά χρησιμοποιούμε ριζάρι, χυμό από παντζάρια και παπαρούνες. Το ριζάρι προέρχεται από ρίζες φυτού που ευδοκιμεί σε ορισμένες αγροτικές περιοχές. Πριν το χρησιμοποιήσουμε, το κοπανίζουμε…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πασχαλινό πουργούρι με κατσίκι
"Βάζουμε τα κομμάτια του κρέατος σε σμίλες, τα τοποθετούμε πάνω στο πήλινο δοχείο, ούτως ώστε το πουργούρι να πάρει γεύση από το κρέας, και τα σκεπάζουμε με αλουμινόχαρτο." (Θεογνωσία Ανδρέου και…
Σιτηρέσιο
Πασχαλινό τραπέζι της Αγάπης
Πρόκειται για επιβίωση του πανάρχαιου χριστιανικού εθίμου των συμποσίων-αγαπών σε χωριά της κυπριακής υπαίθρου
Τρόφιμα
Παφίτικο τυρί
Το Παφίτικο τυρί παρασκευάζεται την περίοδο του Πάσχα από πρόβειο ή αιγινό γάλα, ή μίγμα αυτών.
Παραδοσιακές Συνταγές
σησαμωτά,τα
Τα αρτοπαρασκευάσματα αυτά συνηθίζονταν σε όλα τα χωριά της Κύπρου. Φτιάχνονταν ιδιαίτερα τα Χριστούγεννα και το Πάσχα.
Τρόφιμα
Φλαούνα (γαστρονομικός χάρτης)
Η φλαούνα είναι προϊόν αρτοποιίας με βασικά υλικά το τυρί φλαούνας και τα αυγά. Παρασκευάζεται το Πάσχα σε ολόκληρη την Κύπρο. Έχει σχήμα τετράγωνο, τρίγωνο ή στρογγυλό.
Παραδοσιακές Συνταγές
Φλαούνες
Η φλαούνα είναι το χαρακτηριστικότερο πασχαλινό έδεσμα που παρασκευάζεται και καταναλώνεται σχεδόν σε όλα τα νοικοκυριά της Κύπρου. Η γέμισή της, ο φωκός όπως λέγεται, ετοιμάζεται 4-5 ώρες νωρίτερα ή…
Παραδοσιακές Συνταγές
Φλαούνες αυκωτές
"... ανοίγουμε το φύλλο, βάζουμε την γέμιση και ένα αυγό στη μέση και κλείνουμε το φύλλο μας δημιουργώντας πιέτες τριγύρω. Τους δίνουμε ένα στρογγυλό σχήμα." (Θεογνωσία Ανδρέου, Κόρνος)
Παραδοσιακές Συνταγές
Φλαούνες με αναρή
Εκτός από το παραδοσιακό τυρί, για την παρασκευή φλαούνων μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και αναρή. Έτσι, με τον τρόπο αυτό οι φλαούνες γίνονται πολύ αφράτες, ενώ περιέχουν λιγότερα λίπη και…
Παραδοσιακές Συνταγές
Φλαούνες τσιαντούες ή παλασκούες
"Συνήθιζαν να τις παίρνουν τα μικρά κορίτσια μαζί τους το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου στην εκκλησία και μετά το "Δεύτε λάβετε φως", έκοβαν και έτρωγαν. Η λειτουργία συνεχιζόταν ακόμη 1-2 ώρες." (Έλενα…