Σακόπιττες ή πίττες της σάτζης

Ονομασία - Προέλευση

Κυπριακή Ονομασία

Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή

Πίττες που ψήνονταν σε ειδικό σκεύος, τη σάτζη ή το σάτζιν.

Γλωσσικές Παρατηρήσεις

Ανάλογα με το τρόπο που ζυμώνονταν είχαν διάφορες ονομασίες. Οι πίττες που ζυμώνονταν χωρίς προζύμι ονομάζονταν πίττες ανέμπατες ή λυτρατζένες, ενώ με προζύμι μπατές. Αν ζυμώνονταν με τη χρήση μαρζατζιού (πλάστη) ονομάζονταν μαρζακωτές ή μαρζακόπιττες, ενώ αν πλάθονταν με το χέρι πιττακωτές. Αν οι πίτες είχαν πάχος 2-3 εκ. ονομάζονταν πασσόπιττες (ο πασσής στη κυπ. διαλεκτο σημαίνει χοντρός), ενώ αν οι ίττες είχαν πάχος 0.5 εκ. ονομάζονταν φτανόπιττες ή χαρτόπιττες.Ακόμα ονομάζονταν και πούλλες (Κυπρή ΘΔ< Πρωτόπαπα ΚΑ, 2003).

Μέθοδος Εξασφάλισης

Άλλο

Μέθοδος Επεξεργασίας

Η ζύμη για τις σακόπιττες ήταν απλή με νερό, αλεύρι, αλάτι .Οι νοικοκυρές έπλαθαν με το χέρι ή το μαζράτζιν (πλάστη) τη ζύμη και τις έψηναν στη σάτζη με το κοίλο μέρος προς τα κάτω.

Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος

Διατροφική Αξία

Οι σακόπιττες αντικαθιστούσαν το ψωμί. Μερικές φορές στη ζύμη για τις σακόπιττες πρόσθεταν ελιές. Συνηθίζονταν να καταναλώνονται με χαλούμι, αλλά και με μέλι ή ελιές σε περιόδους νηστείας. Οι σακόπιττες (κυρίως οι λυτρατζένες, χωρίς προζύμι) παρασκευάζονταν όταν το ψωμί της οικίας τελίωνε, αφού ήταν γρήγορη η παρασκευή τους. Ακόμα ζυμώνονταν όταν η ημέρα δεν ήταν κατάλληλη για ζύμωμα ψωμιών π.χ. Τετάρτη, Παρασκευή, Κυριακή (Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ, 2003).

Σήμερα η παρασκευή των σακόπιττων έχει βιομηχανοποιηθεί. Οι πίττες πωλούνται σε υπεραγωρές και φούρνους και συνηθίζονται σε περιόδους νηστείας (ιδιαίτερα οι πίττες που περιέχουν μέλι) (Προσωπική παρατήρηση, Δημητρίου Δήμητρα, 2011)

Εορταστικές Περιστάσεις

Οι σακόπιττες ήταν ένα πρόχειρο παρασκεύασμα γι' αυτό και δεν χρησιμοποιούνταν σε κάποια εορταστική περίσταση.

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Έγκυες

Ηλικιωμένοι

Θηλάζουσες

Παιδιά

Χειρωνάκτες

Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία

Χρονολογία

19ος-21ος αιώνας.

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Η σάτζη ή το σάτζιν είναι ένα ελαφρά κοίλο μεταλλικό σκεύος που τοποθετείτε στη φωτιά είτε με τη κοιλότητα προς τα πάνω είτε προς τα κάτω. Για το ψήσιμο δεν είναι απαραίτητη η χρήση λαδιού.

Βιβλιογραφία

Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ. (2003) Παραδοσιακά ζυμώματα της Κύπρου. Δημοσιεύματα του κέντρου επιστημονικών ερευνών ΧVIII, Λευκωσία.

Ερευνητής/Καταχωρητής

Δημητρρίου Δήμητρα

Σχετικό Περιεχόμενο