Πισιήδες Κακοπετριάς (Μαγειρεύω Κυπριακά 2014).
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Το φύλλο της ζύμης καλύπτεται με αμύγδαλα και κανέλα, τυλίγεται σε ρολό και κόβεται σε κομμάτια. Αφού τηγανιστούν, οι πισιήδες μελώνονται σε σιρόπι μελιού.
Ονομασία - Συνταγή
Τηγανητές, σιροπιαστές πιτούλες, όπως φτιάχνονται στο χωριό Κακοπετριά της επαρχίας Λευκωσίας.
Για τη ζύμη:
4 φλιτζάνια αλεύρι
½ κουταλάκι γλυκού αλάτι
¼ φλιτζανιού ελαιόλαδο
Χλιαρό νερό
Για τη γέμιση:
½ φλιτζάνι αμύγδαλα σπασμένα
Μπόλικη κανέλα
Λάδι για τηγάνισμα
Σιρόπι μελιού με ξυλάκια κανέλας
Βάζουμε το αλεύρι μαζί με το αλάτι και το ελαιόλαδο και με τα δάχτυλά μας τα αναμειγνύουμε.
Προθέτουμε σιγά-σιγά το νερό και ανακατεύουμε μέχρι να γίνει μια μαλακή ζύμη.
Ανοίγουμε τη ζύμη σε φύλλο σε έναν πάγκο με αλεύρι και στην επιφάνεια του φύλλου τοποθετούμε το μείγμα της γέμισης, με τα αμύγδαλα και την κανέλα.
Τυλίγουμε το φύλλο σε ρολό και κόβουμε μικρά κομματάκια περίπου 3-4 εκ. το καθένα.
Με το δάχτυλό μας πιέζουμε στο κέντρο τις στρογγυλές πιτούλες.
Προθερμαίνουμε το λάδι σε δυνατή φωτιά και τις τηγανίζουμε.
Ενώ είναι ακόμη καυτές, τις ρίχνουμε στο σιρόπι, ένα ρευστό αρωματικό μείγμα το οποίο έχουμε ετοιμάσει από μέλι, βρασμένο με νερό και ράβδους κανέλας.
(Αλεξάνδρα Σαπουντζή, Μαγειρεύω Κυπριακά 2013-2014)
Τηγάνισμα.
Σιρόπιασμα.
Το άρωμα κανέλας είναι το μυστικό αυτής της συνταγής.
Στο σιρόπι, αντί για μέλι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ζάχαρη. Προτιμάμε ωστόσο το μέλι, γιατί έτσι το γλυκό μας είναι πιο εύγευστο και θρεπτικό.
(Αλεξάνδρα Σαπουντζή, Μαγειρεύω Κυπριακά 2013-2014)
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Καταγραφή:
Αλεξάνδρα Σαπουντζή (15 ετών, μαθήτρια της Σχολής Μωραΐτη στην Αθήνα) από αφήγηση της κ. Ελένης (τόπος καταγωγής: Πάφος, τόπος διαμονής: Αθήνα). Βλ. Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής (2014). Μαγειρεύω Κυπριακά 2013-2014 (επιμ. Πετρούλα Χατζηττοφή), Αδημοσίευτα στοιχεία.
Πετρούλα Χατζηττοφή
Παραδοσιακές Συνταγές
Αμυγδαλωτά
Γλυκά από μείγμα με ζάχαρη, αλεσμένα αμύγδαλα και ροδόσταγμα. Το συγκεκριμένο έδεσμα, που απαντάται σε πολλές χώρες του κόσμου, ενσωματώθηκε στην κυπριακή κουζίνα στα νεότερα χρόνια. Ωστόσο, η xρήση…
Παραδοσιακές Συνταγές
γαλατοπούρεκκον,το
Αγαπημένο σιροπιαστό γλυκό ταψιού, με φύλλα μπακλαβά και κρέμα στο κέντρο. Απαντάται επίσης και σε άλλες κουζίνες της Ανατολικής Μεσογείου, απ' όπου και υιοθετήθηκε στην Κύπρο στα νεότερα χρόνια.
Παραδοσιακές Συνταγές
Γερούθκια (γλυκόν του τηανιού)
Τα μικρά κομμάτια τηγανητής ζύμης σερβίρονται με χαρουπόμελο. Η συνταγή προέρχεται από την κατεχόμενη Βαρίσια της περιοχής Μόρφου (επαρχία Λευκωσίας).
Παραδοσιακές Συνταγές
Γλύκισμα με τυρί και μέλι
Σύγχρονη συνταγή για επιδόρπιο, στο οποίο διασκευάζονται γνωστές γεύσεις της κυπριακής κουζίνας. Η αναρή αναμειγνύεται με τα αυγά και το αλεύρι, σχηματίζοντας ζύμη που τηγανίζεται σε κουλούρες. Πριν…
Τρόφιμα
γλυτζ̆ιστά (γλυτζιστά),τα
Γλυκιές πίτες με αμύγδαλα και κανέλα, μερικές φορές παραγεμισμένες με αμύγδαλα, κανέλα, ροδόσταγμα και ζάχαρη.
Παραδοσιακές Συνταγές
Γλυτζιστά τζοιλανιώτικα
Το γλυκό αυτό φτιαχνόταν παλαιότερα σε αρραβώνες, αλλά και κατά τις Απόκριες. Εξακολουθεί να παρασκευάζεται μέχρι και σήμερα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Διπλόπιττες με κορνιώτικο μέλι
"Κρατώντας το ρολό από τις δύο άκρες, το στρίβουμε. Στη συνέχεια τυλίγουμε τις δύο άκρες αντίστροφα σε σχήμα σαλιγκαριού και στο τέλος γυρίζουμε τον ένα σαλίγκαρο πάνω στον άλλο." (Θεογνωσία Ανδρέου…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κατεΐφι
Δημοφιλές επιδόρπιο ανατολίτικης προέλευσης, που ενσωματώθηκε στην κυπριακή κουζίνα. Η συνταγή προέρχεται από τη Λεμεσό.
Παραδοσιακές Συνταγές
καττιμέριν τυλιχτό,το
Σιροπιαστό επιδόρπιο. Η ζύμη αλείφεται πρώτα με λάδι και μείγμα από κανέλα, αμύγδαλα και ζάχαρη και, στη συνέχεια, τυλίγεται σε ρολό, στρίβεται και τοποθετείται στο ταψί κυκλικά, παίρνοντας το…
Παραδοσιακές Συνταγές
καττιμέριν,το
"Πιάνω το φύλλο 'πού τη μια πλευρά τζ̆αι φέρνω το στην άλλη πλευρά, έτσι ώστε να γίνει μια τετράγωνη πιττούλα. Βάλλω το τηγάνι πάνω στο γκάζι με λίγο φυστικέλαιο. Όταν βράσει, ρίχνω το μέσα μια 'πού…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κοτζιάκαρες ή νεκατωτά
Οι κυπριακές τηγανίτες εμφανίζονται σε διάφορες παραλλαγές. Γνωστά είναι τα ξεροτήανα και οι λουκουμάδες, ενώ οι κοτζιάκαρες ή τα νεκατωτά αποτελούν άλλη μια εκδοχή του είδους.
Τρόφιμα
κουλλουρούδκια - τερτζ̆ελλούδκια (τερτζελλούδκια) ή τουρτζ̆ελλούδκια (τουρτζελλούδκια) - λουλλούδκια,τα
Είδος ζυμαρικού-γλυκύσματος.
Τρόφιμα
Κυπριακά Γλυκά
Τα περισσότερα γλυκά ή «γλυτζιστικά» όπως τα αποκαλούσαν οι Κύπριοι, αυτά που εμείς θεωρούμε μέχρι σήμερα παραδοσιακά, έλκουν την καταγωγή τους από την αρχαιότητα και από το Βυζάντιο, όπως μαρτυρούν…
Τρόφιμα
λαγγόπιττες Ριζοκαρπάσου,οι
Ψήνονταν πάνω στην "πλάκαν", είδος πέτρας πάχους περίπου 3 εκατοστών που είναι στρογγυλεμένη και λεία και τοποθετείται πάνω στα κάρβουνα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Λαλαγγούθκια Μαραθάσας
Στη Μαραθάσα τα λαλαγκούθκια, μαζί με τις λαδόπιττες, τα ξεροτήανα κ.ά., φτιάχνονταν κατά την έναρξη ή λήξη αγροτικών εργασιών, όπως το μάζεμα των ελιών, το κλάδεμα των αμπελιών και ο τρύγος.
Παραδοσιακές Συνταγές
Λαόπιττες
"Στα πιο παλιά χρόνια ετρατάραν τους φιλοξενούμενους τους. Τις φτιάχναμε όταν είχαμε περίσσεμα που τη μίλλα του χοίρου, ειδικά τα Χριστούγεννα που εβρέθετουν ούλο το σόι." (Μαρίνα Κάττου, Βουνί…
Παραδοσιακές Συνταγές
λοκμάδες,οι
"Κόβουμε τους λουκουμάδες με ένα μικρό κουταλάκι και τους ρίχνουμε στο καυτό λάδι. Αφού ροδοκοκκινίσουν, τους βάζουμε να στραγγίσουν σε ένα τρυπητό και τους ρίχνουμε στο κρύο σιρόπι" (Προφ.…
Παραδοσιακές Συνταγές
Λουλλούθκια
Ριζοκαρπασίτικη εκδοχή μιας διαδεδομένης κυπριακής συνταγής για "τερτζελλούθκια" ή "κουλλουρούθκια με το μέλι". Τα τερτζελλούθκια ψήνονταν είτε σε τερατσόμελο (χαρουπόμελο), όπως και τα λουλλούθκια,…
Παραδοσιακές Συνταγές
Μελωτά
Γλυκό έδεσμα των νηστειών, παρόμοιο με τα τερτζιελλούθκια. Η ζύμη πλάθεται σε μακαρόνια, τα οποία αφού μισοψηθούν σε νερό, "μελώνονται" σε χαρουπόμελο μέχρι να ψηθούν τελείως. Η συνταγή προέρχεται…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ξεροτήανα
"Όταν ροδοκοκκινίσουν τα βγάζουμε με τρυπητή κουτάλα, για να στραγγίσει το λάδι. Τα βάζουμε σε πιατέλα και τους βάζουμε τη ζάχαρη. Μια άλλη προτίμηση είναι να τα βουτήξουμε μέσα στο μέλι ή στο έψημα…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ξεροτήανα ταραχτά
Ριζοκαρπασίτικη συνταγή. Τα ταραχτά ξεροτήανα σερβίρονται με ζάχαρη ή μέλι, ενώ προαιρετικά προστίθενται και σταφιδάκια.
Τρόφιμα
πισ̆ί(δ)ες (πισί(δ)ες),οι
Οι πισ̆ίες σερβίρονταν με ζάχαρη, με μέλι ή με χαρουπόμελο. Ήταν ένα συνηθισμένο παρασκεύασμα από ζυμάρι που παρασκευαζόταν σε πολλές περιστάσεις. Παρασκευάζονταν ως δώρο προς τη λεχώνα μετά…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πισίες Βουνιού Λεμεσού
"Στα παλιά χρόνια όταν επαντρεύκετουν η νύφη τζ' ο γαμπρός, η κουμέρα τζιαι η μάνα της νύφης έκαμναν πισίες για να τραττάρουν τους καλεσμένους που ήρταν να ευχηθούν στο αντρόυνο. Παλιά ο γάμος…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πισίες δερυνειώτικες
Παλαιότερα παρασκεύαζαν τις πισίες κυρίως όταν έσφαζαν τον οικόσιτο χοίρο, αφού τις τηγάνιζαν με το λίπος του. Τις πισίες τις έφτιαχναν επίσης σε γιορτές, καθώς ήταν ένα από τα βασικά παραδοσιακά…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πισίες ή πισιήδες
Το φύλλο για τις πίτες πασπαλίζεται με κανέλα και χοντροαλεσμένα αμύγδαλα και τυλίγεται σε μακρύ ρολό. Στη συνέχεια, μικρά κομματάκια του ρολού επιπεδοποιούνται και σχηματίζουν τις στρογγυλές…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πισίες μαραθεύτικες
Στη Μαραθάσα οι τηγανητές πισίες σερβίρονται με μέλι ή έψημα (πετιμέζι).
Παραδοσιακές Συνταγές
Πισίες παραλιμνίτικες
Οι παραλιμνίτικες πισίες φτιάχνονται με πατάτα στο μείγμα της ζύμης τους. Έχουν σχήμα μισοφέγγαρου και περιέχουν ζάχαρη και κανέλα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πισίες Ριζοκαρπάσου
Σ' αυτή την παραλλαγή των πισίων από το Ριζοκάρπασο, οι πίτες ανοίγονται σε μέγεθος πιάτου, τηγανίζονται και πασπαλίζονται με ζάχαρη ή μέλι. Διπλώνονται 2-3 φορές ή τυλίγονται σε ρολό.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πούλλες
Η ζύμη ανοίγεται σε φύλλο, καλύπτεται με λάδι, ζάχαρη και κανέλα, τυλίγεται και στρίβεται. Ακολούθως, οι πίτες ψήνονται στο φούρνο. Το γλυκό αυτό συνηθιζόταν παλαιότερα σε περιόδους νηστείας και η…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ππακλαβάς
Συνταγή για ένα γλυκό έδεσμα χαρακτηριστικό της ανατολίτικης κουζίνας, που αγαπιέται πολύ και στην Κύπρο.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τερτζιελλούθκια ή κουλλουρούθκια με το έψημα
"Παλιά εκάμναμεν κουλουράκια με το έψημα όταν ωριμάζαν τα σταφύλια. Επιάναμεν τα που το αμπέλι τζιαι εκάμναμεν τα έψημα. Δηλαδή τους μήνες Σεπτέμβρη έως το Νιόβρη, ακόμα τζιαι το Δεκέβρη ήταν η…
Παραδοσιακές Συνταγές
Τερτζιελλούθκια ή κουλλουρούθκια με το μέλι (τερατσόμελο)
Σε περιοχές, στις οποίες δεν υπήρχαν αμπελοκαλλιέργειες και συνεπώς δεν παραγόταν έψημα, τα τερτζιελλούθκια ψήνονταν συνήθως σε χαρουπόμελο.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τηγανίτες με μέλι και παστά φρούτα
Στην πρωτότυπη αυτή συνταγή οι τηγανίτες, γλυκό της σύγχρονης διεθνούς κουζίνας, αποκτούν καθαρά τοπικό χαρακτήρα. Η γέμισή τους αποτελείται από αγνά υλικά της κυπριακής φύσης: σύκα παστά, σταφιδάκια…
Παραδοσιακές Συνταγές
Φυλλωτά με σιρόπι
Τα φυλλωτά έχουν το σχήμα φακέλου και φτιάχνονται από φύλλο ζύμης, που αλείφεται με λάδι και πασπαλίζεται με ζάχαρη και κανέλα. Η συνταγή προέρχεται από τον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας.