Λουκούμια (κουραμπιέδες) του γάμου.
Πηγή: https://en.wikipedia.org/wiki/Qurabiya#/media/File:Kourabiedes_platter_2008_01_08.jpg
Τα λουκούμια, όπως αποκαλούνταν οι κουραμπιέδες, προσφέρονταν ως κεραστικό σε εορταστικές περιστάσεις, κυρίως στους γάμους αλλά και στις ονομαστικές γιορτές.
Δείτε εδώ βίντεο για την παρασκευή των λουκουμιών.
Ονομασία - Συνταγή
Κουραμπιέδες από σιμιγδάλι και γέμιση αμυγδαλόψιχας.
Εκδοχή Α΄
Σιμιγδάλι
Λίπος χοίρου
Αμυγδαλόκουννες
Ζάχαρη
Εκδοχή Β΄
1 κιλό σιμιγδάλι
2 πακέτα βούτυρο ανάλατο (450 γρ.)
Νερό για το ζύμωμα (1½ ποτήρι περίπου)
1 κομμάτι κανέλα
5-6 γαρίφαλα
Για τη γέμιση:
3 φλιτζάνια αμύγδαλα ή χαλεπιανά χοντροκοπανισμένα
1 κ.σ. κανέλα χοντροκοπανισμένη
1/3 φλιτζανιού βούτυρο λιωμένο (προαιρετικό, για να ενώνονται οι κούννες)
Ανθόνερο και ζάχαρη άχνη για πασπάλισμα
Εκδοχή Α΄
Βάζουμε το σιμιγδάλι στο λίπος του χοίρου από τη νύχτα σε μια κατσαρόλα, για να φουσκώσει.
Την άλλη μέρα για να δούμε εάν είναι έτοιμο το σιμιγδάλι το πιέζουμε με μια ξύλινη κουτάλα και όταν το σιμιγδάλι δεν ανεβαίνει σημαίνει είναι έτοιμο για χρήση.
Ζυμώνουμε το σιμιγδάλι και βάζουμε μέσα τις αμυγδαλόκουννες.
Τα τοποθετούμε σε ένα σινί και τα ψήνουμε σε μέτριο φούρνο για 30 λεπτά.
Σερβίρουμε με ζάχαρη άχνη.
(Πολυξένη Ροτσίδου, 70 ετών)
Εκδοχή Β΄
Από το βράδυ βράζουμε το βούτυρο και όπως κοχλάζει ρίχνουμε λίγο - λίγο το σιμιγδάλι. Το αφήνουμε για λίγο να κρυώσει και στη συνέχεια το ρυζιάζουμε (το τρίβουμε με τα χέρια μας). Το αφήνουμε σκεπασμένο μέχρι το πρωί.
Το πρωί βράζουμε το νερό με την κανέλα και τα γαρίφαλα και ζυμώνουμε τη ζύμη μέχρι να μαλακώσει. Αφήνουμε τη ζύμη να κρυώσει.
Ετοιμάζουμε τη γέμιση βάζοντας όλα τα υλικά και ανακατεύοντάς τα καλά.
Αφού κρυώσει η ζύμη, την κόβουμε σε ομοιόμορφα κομματάκια.
Κάνουμε μπαλίτσες και με τον αντίχειρά μας κάνουμε ένα βαθούλωμα στο κέντρο.
Βάζουμε μια κουταλιά από τη γέμιση και κλείνουμε από πάνω τη ζύμη. Δίνουμε οβάλ ή στρογγυλό σχήμα στα λουκούμια.
Τα βάζουμε σε ταψί και τα ψήνουμε για 25-30 λεπτά.
Όταν ψηθούν και κρυώσουν, τα βουτάμε σε ανθόνερο ή τα ραντίζουμε, και στη συνέχεια τα τυλίγουμε σε ζάχαρη άχνη.
(ΥΓΦΠΠ 2006, 62)
Ψήσιμο σε φούρνο.
Η προπαρασκευή για τα λουκούμια είναι η παραμονή του σιμιγδαλιού στο λίπος του χοίρου για να φουσκώσει. Τα λουκούμια φυλάγονται σε δροσερό μέρος.
Στις μέρες μας χρησιμοποιούν κυρίως βούτυρο εμπορίου αντί για χοιρινό λίπος, όπως περιγράφεται στην Εκδοχή Β΄ της συνταγής αυτής.
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
"Αναφέρομαι σε ένα πολύ ωραίο κέρασμα για γάμους, που άρχισε τώρα τελευταία να γίνεται αποδεκτό από νέα ζευγάρια, προσφέροντας το στους καλεσμένους τους στην ωραιότερη και ευτυχέστερη μέρα της ζωής τους. Είναι ένα πολύ ωραίο, παραδοσιακό, αγνό και χωρίς βλαπτικές υπερβολές γλύκισμα που εμένα προσωπικά με κέρδισε, τρώγοντάς το ευχάριστα. Αυτό το κέρασμα ή γλύκισμα αποτελείται από γνήσια ζύμη αλεύρου, εμπλουτισμένου με καβουρδισμένα αμύγδαλα και φυσικά τη σχετική ζάχαρη. Η ζύμη της αλεύρου δεν είναι βεβαρημένη με ένα σωρό λίπη και βούτυρα που θα σε έκαναν να αηδιάζεις. Έχει δε τις ανάλογες «μυρωδιές», μπαχαρικά, όπως κανέλλα κι άλλα σε πολύ ζυγοσταθμισμένες ποσότητες. Είναι πράγματι ένα ωραίο γλύκισμα που σε κάνει να το τρως ευχάριστα, χωρίς να σκέφτεσαι ότι έχεις καταναλώσει ένα σωρό βούτυρα, που έχουν αυτά τα άλλου τύπου κεράσματα. Είναι δυνατόν να φυλαχτούν και για κάποιο χρονικό διάστημα χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος να χαλάσουν. Ακόμη είναι πιο χαμηλού κόστους σε σύγκριση με τα άλλα κεράσματα των γάμων, που μπορεί να είναι διπλάσιας τιμής ή και περισσότερο.
Δυστυχώς τα περισσότερα ζευγάρια σήμερα στους γάμους τους προσφέρουν για κέρασμα, συνήθως, τα γνωστά «λοκούμια» ή «μαμούλια» ή άλλως πώς τα λεν. Είναι γλυκίσματα που περιέχουν μια λάσπη-γέμιση φτιαγμένη από χαλεπιανά ή και συνδυασμό χαλεπιανών μαζί μ’ άλλες «κούννες». Η ζύμη τους είναι γεμάτη από διάφορα βούτυρα και λίπη που σε κάνουν καμιά φορά να αηδιάζεις. Τις περισσότερες φορές εγώ δεν τα τρώω αυτά, κυρίως λόγω και της λασπώδους γέμισής τους.
Τα νέα ζευγάρια επιμένουν να τα προσφέρουν αυτά λόγω και της ψηλής τιμής τους, για να έχουν να λεν στους άλλους τι ακριβό κέρασμα πρόσφεραν στους γάμους τους. Εγώ όμως, και πιστεύω αρκετοί άλλοι, προτιμούν τους αθηαινίτικου ή παραδοσιακού τύπου κουραμπιέδες, για κέρασμα σε γάμους. " (Μαρτυρία Αδάμου Κόμπου, Εφημερίδα "Ο Φιλελεύθερος", Κυρ, 27 Σεπ 2009)
Τα λουκούμια φτιάχνονταν σε γαμήλιες γιορτές και σε ονομαστικές εορτές.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Στην Σκάλα (Λάρνακα) αν και ακολουθείται η ίδια κατασκευή, θεωρούνται πιο νόστιμα επειδή όταν τα λουκούμια ψηθούν και ζαχαρωθούν με άχνη τα καπνίζουν με ειδικό αρωματικό θυμίαμα. Αφήνουν το θυμιατήρι να καίει αρκετές ώρες στο ίδιο δωμάτιο όπου έχουν τα λουκούμια. Αυτό το θυμίαμα αφήνει ένα λεπτό άρωμα και επιπρόσθετη γεύση στο λουκούμι. Τα λουκούμια μοιράζονταν σε γάμους και γιορτές (Μιχαηλίδη 1983, 147).
Μιχαηλίδη, Α. (1983). Λάρνακα, η παλιά Σκάλα, Λευκωσία.
Ο Φιλελεύθερος, Κυρ. 27 Σεπ 2009.
Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας (2006). Κυπριακά παραδοσιακά παρασκευάσματα, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Λευκωσία.
Προφορική μαρτυρία:
Πολυξένη Ροτσίδου, 70 ετών από την Αμμόχωστο. Καταγραφή: Χριστίνα Γρηγορίου, Οκτώβρης 2010. Επιμέλεια: Στάλω Λαζάρου.
Χριστίνα Γρηγορίου/ Στάλω Λαζάρου, Βαρβάρα Γιάγκου, Ελένη Χρίστου
Επισυναπτόμενα Αρχεία
Λουκούμι του γάμου με περιτύλιγμα, όπως προσφέρεται σήμερα.
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Λουκούμι του γάμου.
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Τρόφιμα
Γλυκόν αμυγδάλου
Παραδοσιακό γλυκό της περιοχής Κούρη- Ξυλούρικου, με βασική πρώτη ύλη την αμυγδαλόψιχα. Περιέχει ζάχαρη και διάφορα αρώματα.
Τρόφιμα
γλυτζ̆ιστά (γλυτζιστά),τα
Γλυκιές πίτες με αμύγδαλα και κανέλα, μερικές φορές παραγεμισμένες με αμύγδαλα, κανέλα, ροδόσταγμα και ζάχαρη.
Παραδοσιακές Συνταγές
Καλόν πράμαν ή σιάμαλι
"Ρίχνουμε το μείγμα σε ένα ‘σινί’ (ταψί) για δύο ώρες, για να φουσκώσει το σιμιγδάλι. Στολίζουμε το μείγμα με αμύγδαλα." (Μαρία Γρηγορίου, Άγιος Τύχωνας Λεμεσού) Εδώ μπορείτε να δείτε σε βίντεο την…
Παραδοσιακές Συνταγές
καούκκος,ο
"Όταν γίνει η καραμέλα, προσθέτουμε σε αυτήν λίγα-λίγα τα αμύγδαλα. Ακολούθως τοποθετούμε τα καραμελωμένα αμύγδαλα με κουτάλι πάνω σε κάθε φύλλο λεμονιάς" (Προφ. μαρτυρία: Γιαννούλα Ελευθεριάδη,…
Παραδοσιακές Συνταγές
καττιμέριν τυλιχτό,το
Σιροπιαστό επιδόρπιο. Η ζύμη αλείφεται πρώτα με λάδι και μείγμα από κανέλα, αμύγδαλα και ζάχαρη και, στη συνέχεια, τυλίγεται σε ρολό, στρίβεται και τοποθετείται στο ταψί κυκλικά, παίρνοντας το…
Τρόφιμα
κουραπιέδες αθηαινίτικοι,οι
Διαδεδομένο κεραστικό γάμου. Η ζύμη των κουραμπιέδων αποτελείται από αλεύρι, καβουρδισμένα αμύγδαλα και ζάχαρη, ενώ χρησιμοποιούνται επίσης διάφορα μυρωδικά, όπως η κανέλα.
Τρόφιμα
κουφέττα αμυγδάλου Γεροσκήπου (προϊόν με γεωγραφική ένδειξη),τα
Κουφέτα αμυγδάλου Γεροσκήπου.
Χώροι Παραγωγής
Μάνασσα ή Παστός
Τοίχος όπου ήταν κρεμασμένα τα προικιά της νύφης, ανάμεσα και τα διάφορα ζυμώματα που ετοίμαζαν
Τρόφιμα
Μηλιά
Συμβολικό παιχνίδι που παιζόταν στα τραπέζια του γάμου τη Δευτέρα. Συνδέεται με τα ζυμώματα και τη μαντική
Παραδοσιακές Συνταγές
παστίτσ̆ια (παστίτσια) με αμύγδαλο,τα
Το κυπριακό παστίτσιν αποτελεί κεραστικό που προσφέρεται στους καλεσμένους κατά τον γάμο ή τον αρραβώνα. Η χρήση του απαντάται σε ολόκληρο το νησί, ενώ η συγκεκριμένη συνταγή προέρχεται από τη Λεμεσό…
Παραδοσιακές Συνταγές
ρέσιν,το
Παραδοσιακό έδεσμα σαν πιλάφι, από σιτάρι ψημένο σε ζωμό κρέατος. Το ρέσι συνδέεται άμεσα με τον κυπριακό γάμο, αφού προσφερόταν στους προσκεκλημένους κατά το εορταστικό τραπέζι που ακολουθούσε την…
Παραδοσιακές Συνταγές
Φοινικωτά
Γλυκό των Χριστουγέννων, που απαντάται σιροπιαστό ή πασπαλισμένο με ζάχαρη. Στη συνταγή αυτή, τα φοινίκια τοποθετούνται ολόκληρα στο εσωτερικό της ζύμης, αφού πρώτα τα κουκούτσια τους αντικατασταθούν…
Παραδοσιακές Συνταγές
Χαλουβάς (κατσαρόλλας)
Το έδεσμα αυτό είναι ίσως το πιο αγαπημένο και χαρακτηριστικό γλυκό της περιόδου των νηστειών.