«Κουραμπιέδες σε ταψί»
Πηγή: Μαρία Συμεωνίδου
Διαδεδομένο κεραστικό γάμου. Η ζύμη των κουραμπιέδων αποτελείται από αλεύρι, καβουρδισμένα αμύγδαλα και ζάχαρη, ενώ χρησιμοποιούνται επίσης διάφορα μυρωδικά, όπως η κανέλα.
Ονομασία - Προέλευση
κουραμπιέδες από την κοινότητα Αθηαίνου
Ο κουραμπιές είναι γλύκυσμα που παρασκευάζεται από σιμιγδάλι και βούτηρο και πασπαλίζεται με ζάχαρη άχνη (Μπαμπινιώτης 2005, λήμμα κουραμπιές,ο, 945). Στο παρελθόν προσφερόταν ως κεραστικό στους γάμους, ενώ σήμερα συνηθίζεται περισσότερο τα Χριστούγεννα.
ΕΤΥΜ. κουραμπιές < τουρκ. kurabiye (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Κουραμπιές, 69; Μπαμπινιώτης 2005, λήμμα κουραμπιές,ο, 945) < αραβ. gurāb (Μπαμπινιώτης 2005, λήμμα κουραμπιές (ο), 945)
Οι κουραμπιέδες είναι γνωστοί και ως λουκούμια του γάμου.
ζύμωμα και ψήσιμο στον φούρνο
επικάλυψη με ζάχαρη άχνη
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Οι κουραμπιέδες προσφέρονται ως κεραστικό στους γάμους.
Σε πιο παλιές εποχές ως τα μέσα του 20ού αιώνα δεν χαιρετούσαν το ζευγάρι την Κυριακή.Ο γάμος ολοκληρωνόταν τη νύχτα και ο κόσμος ευχόταν στο ανδρόγυνο τη Δευτέρα, οπόταν και του έδινε το δώρο του.Τα κεραστικά ήταν γλυκά του κουταλιού και ποτό, που το συνόδευαν με ξηρούς καρπούς, ανάλογα με το χωριό. Τα συνοδευτικά του ποτού παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία. Προσέφεραν αμύγδαλα, καρύδια,φυστίκια, σταφίδες, σύκα παστά, ζίζιφα, τριμίθκια, κουδαμέ, σουτζ̆ούκκον, συκόπιτα, μικρά κουλουράκια με ζάχαρη που έφτιαχναν ειδικά για τον γάμο. Σταδιακά άρχισαν μαζί με το παραδοσιακό κέρασμα να κερνούν κουφέττες του αθασ̆ιού και λουκούμια της Γεροσκήπου. Στα μέσα του 20ού αιώνα συνηθισμένο κεραστικό ήταν οι κουραμπιέδες, που τους έφτιαχναν στο σπίτι της νύφης, ή το παστίτσ̆ιν με μιαν κουφέτταν του αθασ̆ιού, που τα αγόραζαν από το ζαχαροπλαστείο (Πρωτοπαπά 2005, τ. Β΄, 197, 199-200).
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Μαρτυρία Αδάμου Κόμπου αναφορικά με την προσφορά των αθηαινίτικων κουραμπιέδων, ως κεραστικό γάμου:
«Αναφέρομαι για ένα πολύ ωραίο κέρασμα για γάμους, που άρχισε τώρα τελευταία να γίνεται αποδεκτό από νέα ζευγάρια, προσφέροντάς το στους καλεσμένους τους στην ωραιότερη και ευτυχέστερη μέρα της ζωής τους. Είναι ένα πολύ ωραίο, παραδοσιακό, αγνό και χωρίς βλαπτικές υπερβολές γλύκυσμα που εμένα προσωπικά με κέρδισε, τρώγοντάς το ευχάριστα.
Αυτό το κέρασμα ή γλύκισμα αποτελείται από γνήσια ζύμη αλεύρου, εμπλουτισμένου με καβουρδισμένα αμύγδαλα και φυσικά τη σχετική ζάχαρη. Η ζύμη της αλεύρου δεν είναι βεβαρημένη με ένα σωρό λίπη και βούτυρα που θα σε έκαναν να αηδιάζεις. Έχει δε τις ανάλογες «μυρωδιές», μπαχαρικά, όπως κανέλλα κι άλλα, σε πολύ ζυγοσταθμισμένες ποσότητες. Είναι πράγματι ένα ωραίο γλύκυσμα που σε κάνει να το τρως ευχάριστα, χωρίς να σκέφτεσαι ότι έχεις καταναλώσει ένα σωρό βούτυρα, που έχουν αυτά τα άλλου τύπου κεράσματα. Είναι δυνατόν να φυλαχτούν και για κάποιο χρονικό διάστημα χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος να χαλάσουν. Ακόμη είναι πιο χαμηλού κόστους σε σύγκριση με τα άλλα κεράσματα των γάμων, που μπορεί να είναι διπλάσιας τιμής ή και περισσότερο.
Δυστυχώς, τα περισσότερα ζευγάρια σήμερα στους γάμους τους προσφέρουν για κέρασμα, συνήθως, τα γνωστά «λοκκούμια» ή «μαμούλια» ή άλλως πώς τα λεν. Είναι γλυκύσματα που περιέχουν μια λάσπη-γέμιση φτιαγμένη από χαλεπιανά ή και συνδυασμό χαλεπιανών μαζί μ’ άλλες κούννες. Η ζύμη τους είναι γεμάτη από διάφορα βούτυρα και λίπη που σε κάνουν καμιά φορά να αηδιάζεις. Τις περισσότερες φορές εγώ δεν τα τρώω αυτά, κυρίως λόγω και της λασπώδους γέμισής τους.
Τα νέα ζευγάρια επιμένουν να τα προσφέρουν αυτά λόγω και της ψηλής τιμής τους, για να έχουν να λεν στους άλλους τι ακριβό κέρασμα πρόσφεραν στους γάμους τους. Εγώ όμως, και πιστεύω αρκετοί άλλοι, προτιμούν τους αθηαινίτικου ή παραδοσιακού τύπου κουραμπιέδες, για κέρασμα σε γάμους» (Εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος», 27/9/2009).
Μπαμπινιώτης Γ. (2005), Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Με σχόλια για τη σωστή χρήση των λέξεων. Ερμηνευτικό, Ορθογραφικό, Ετυμολογικό, Συνωνύμων-Αντιθέτων, Κυρίων Ονομάτων, Επιστημονικών Όρων, Ακρωνυμίων, Κέντρο Λεξικολογίας, Αθήνα.
Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.
Πρωτοπαπά Κ. (2005), Έθιμα του παραδοσιακού γάμου στην Κύπρο, τ. Α΄- Β΄, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLV, Λευκωσία.
Ο Φιλελεύθερος (εφημερίδα), 27/9/2009.
Πηγή:
«Κουραμπιέδες σε ταψί» (Μαρία Συμεωνίδου)
Δήμητρα Ζαννέτου, Τόνια Ιωακείμ, Στάλω Λαζάρου, Πετρούλα Χατζηττοφή, Αργυρώ Ξενοφώντος
Επισυναπτόμενα Αρχεία
Το ζαχάρωμα των κουραμπιέδων.
Πηγή: Μαρία Συμεωνίδου.
Πυραμίδα από κουραμπιέδες.
Πηγή: Αυγούστα Στυλιανού.
Κουραμπιέδες.
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Παραδοσιακές Συνταγές
Καππαμάς αγιομεμνήτικος
Στην τοπική αυτή εκδοχή του καππαμά χρησιμοποιείται αρνίσιο κρέας και χυμός από κιτρόμηλα (νεράντζια). Το πιάτο συνηθιζόταν στους γάμους, καθώς επίσης και στο τραπέζι των κυριοτέρων γιορτών, όπως τα…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κούμουλλα
Τα κούμουλλα φτιάχνονταν σε διάφορες εορταστικές περιστάσεις, όπως τα Χριστούγεννα και οι ονομαστικές εορτές. Σε ορισμένες περιοχές προσφέρονταν για το κάλεσμα στο γάμο, ενώ συνδέονταν κατεξοχήν με…
Παραδοσιακές Συνταγές
Λουκούμια του γάμου
Τα λουκούμια, όπως αποκαλούνταν οι κουραμπιέδες, προσφέρονταν ως κεραστικό σε εορταστικές περιστάσεις, κυρίως στους γάμους αλλά και στις ονομαστικές γιορτές. Δείτε εδώ βίντεο για την παρασκευή των…
Παραδοσιακές Συνταγές
Μελομακάρονα γεμιστά
Τα χριστουγεννιάτικα αυτά γλυκά περιέχουν γέμιση από καρύδια, κανέλα και ζάχαρη, σε περίβλημα από ζύμη. Αφού ψηθούν, περιχύνονται με σιρόπι και πασπαλίζονται με καρύδια.
Τρόφιμα
Μηλιά
Συμβολικό παιχνίδι που παιζόταν στα τραπέζια του γάμου τη Δευτέρα. Συνδέεται με τα ζυμώματα και τη μαντική
Παραδοσιακές Συνταγές
Παντζάρια (γιαχνί) με χοιρινό
Το πιάτο έχει το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα του παντζαριού, με το οποίο βάφονται και όλα τα υπόλοιπα υλικά. Συνήθιζαν να το μαγειρεύουν με κρεμμύδι και σέλινο στους γάμους στην περιοχή της…
Παραδοσιακές Συνταγές
παστίτσ̆ια (παστίτσια) με αμύγδαλο,τα
Το κυπριακό παστίτσιν αποτελεί κεραστικό που προσφέρεται στους καλεσμένους κατά τον γάμο ή τον αρραβώνα. Η χρήση του απαντάται σε ολόκληρο το νησί, ενώ η συγκεκριμένη συνταγή προέρχεται από τη Λεμεσό…
Τρόφιμα
πισ̆ί(δ)ες (πισί(δ)ες),οι
Οι πισ̆ίες σερβίρονταν με ζάχαρη, με μέλι ή με χαρουπόμελο. Ήταν ένα συνηθισμένο παρασκεύασμα από ζυμάρι που παρασκευαζόταν σε πολλές περιστάσεις. Παρασκευάζονταν ως δώρο προς τη λεχώνα μετά…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πισίες Βουνιού Λεμεσού
"Στα παλιά χρόνια όταν επαντρεύκετουν η νύφη τζ' ο γαμπρός, η κουμέρα τζιαι η μάνα της νύφης έκαμναν πισίες για να τραττάρουν τους καλεσμένους που ήρταν να ευχηθούν στο αντρόυνο. Παλιά ο γάμος…
Παραδοσιακές Συνταγές
πουρέκκια με μανιτάρκα,τα
Προσφέρονταν ως γλυκό σε γιορτές, όπως γάμους και βαφτίσια. Η συνταγή προέρχεται από το Λιθροδόντα της επαρχίας Λευκωσίας.
Παραδοσιακές Συνταγές
ρέσιν,το
Παραδοσιακό έδεσμα σαν πιλάφι, από σιτάρι ψημένο σε ζωμό κρέατος. Το ρέσι συνδέεται άμεσα με τον κυπριακό γάμο, αφού προσφερόταν στους προσκεκλημένους κατά το εορταστικό τραπέζι που ακολουθούσε την…
Παραδοσιακές Συνταγές
Τσουρέκια
Παλιότερα τα τσουρέκια προσφέρονταν κατά τις επισκέψεις σε λεχώνες ή για το κάλεσμα σε γάμους και βαφτίσια. Σήμερα, η παρασκευή και η κατανάλωση τσουρεκιών συνηθίζεται κυρίως τις γιορτινές μέρες του…
Παραδοσιακές Συνταγές
Φοινικωτά
Γλυκό των Χριστουγέννων, που απαντάται σιροπιαστό ή πασπαλισμένο με ζάχαρη. Στη συνταγή αυτή, τα φοινίκια τοποθετούνται ολόκληρα στο εσωτερικό της ζύμης, αφού πρώτα τα κουκούτσια τους αντικατασταθούν…