Σπαναχόπιττα τυλιχτή.
Χορτοφαγική-νηστίσιμη πίτα με γέμιση από άγριο σπανάχι ή και άλλα αγριόχορτα, μαζί με τηγάνιση κρεμμυδιού, φιδέ και πλιγούρι.
Ονομασία - Συνταγή
Σπανακόπιτα στριφτή.
Για τη ζύμη:
1 κιλό αλεύρι χωριάτικο
1/2 φλιτζάνι ελαιόλαδο
1 1/2 φλιτζάνι νερό
1 κ.γ. αλάτι
Για τη γέμιση:
1 κιλό άγριο σπανάχι ή και άλλα αγριόχορτα
1/2 φλιτζάνι ελαιόλαδο
3/4 φλιτζανιού φιδέ
1 1/4 φλιτζάνι πουργούρι
1 φλιτζάνι σταφιδάκια (προαιρετικά)
1 κ.γ. κανέλα
1/2 κ.γ. πιπέρι
8-12 κ.σ. ελαιόλαδο (για την επάλειψη)
1 μεγάλο κρεμμύδι ψιλοκομμένο
Ετοιμασία της γέμισης:
Καθαρίζουμε και πλένουμε τα χόρτα.
Βάζουμε το λάδι στην κατσαρόλα και προσθέτουμε το κρεμμύδι και ακολούθως το φιδέ να τσιγαριστούν.
Μετά προσθέτουμε το πουργούρι και ανακατεύουμε.
Κατεβάζουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά.
Ύστερα βάζουμε τα χόρτα κομμένα και το αλάτι.
Τέλος προσθέτουμε τα σταφιδάκια, την κανέλα και το πιπέρι και ανακατεύουμε καλά.
Ετοιμασία της ζύμης:
Βάζουμε το αλεύρι, το αλάτι και το λάδι στη σκάφη και ανακατεύουμε. Προσθέτουμε λίγο λίγο το νερό και ζυμώνουμε μέχρι να γίνει ζυμάρι, όχι όμως πολύ σφιχτό.
Εκτέλεση:
Μοιράζουμε το ζυμάρι σε δύο κομμάτια.
Ανοίγουμε λεπτό και στρογγυλό φύλλο.
Αλείφουμε το φύλλο με το λάδι και βάζουμε τη μισή γέμιση.
Τυλίγουμε το φύλλο και το βάζουμε στο ταψί.
Κάνουμε το ίδιο με το άλλο μισό φύλλο και το τοποθετούμε στο ταψί από το σημείο που το αφήσαμε. Αλείφουμε με λάδι από πάνω και την τοποθετούμε στο φούρνο.
(Κάτζη 2000)
Τσιγάρισμα.
Ψήσιμο στο φούρνο.
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Οι νοικοκυρές συνήθιζαν να παρασκευάζουν σπαναχόπιττα τυλιχτή όταν άναβαν το φούρνο με τα ξύλα οι ίδιες ή κάποια γειτόνισσα (Κάτζη 2000).
Οι σπαναχόπιττες, όπως και οι άλλες χορτόπιττες, παρασκευάζονταν σε περίοδο νηστείας (Κυπρή και Πρωτόπαπα 2003).
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Κάτζη, Μ. (2000). "Οι τροφές που μας έδινε η φύση", Λαογραφική Κύπρος, 30(50), 104-110.
Κυπρή, Θ. Δ. και Πρωτόπαπα, Κ. Α. (2003). Παραδοσιακά ζυμώματα της Κύπρου (Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών ΧVIII), Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, Λευκωσία.
Βαρβάρα Γιάγκου, Δήμητρα Δημητρίου
Επισυναπτόμενα Αρχεία
Σπαναχόπιττα τυλιχτή, μικρή.
Πηγή: Jessica and Lon Binder, https://www.flickr.com/photos/lonbinder/3234405544/
Τρόφιμα
απλωταρκά,η
Αυτοφυές εδώδιμο αγριόχορτο με μικρά, αλλά όχι σκληρά αγκάθια. Τα νεαρά φύλλα, αφού καθαριστούν, τρώγονται είτε ωμά (είναι στυφά), είτε βραστά.
Τρόφιμα
γλυτζ̆ιστά (γλυτζιστά),τα
Γλυκιές πίτες με αμύγδαλα και κανέλα, μερικές φορές παραγεμισμένες με αμύγδαλα, κανέλα, ροδόσταγμα και ζάχαρη.
Παραδοσιακές Συνταγές
Ελιόπιττες ή ελιωτές
Συχνά οι ελιόπιττες έχουν τη μορφή μικρής στρογγυλής πίτας και περιέχουν ολόκληρες ελιές. Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να είναι ζυμωμένες με κομμάτια ελιών, κρεμμύδι και κόλιανδρο/δυόσμο, ή να είναι…
Παραδοσιακές Συνταγές
Καππαμάς για χορτοφάγους
Το κουνουπίδι, το κολοκάσι και οι πατάτες μαρινάρονται και ψήνονται σε κρασί και χυμό νεραντζιού. Η συνταγή προέρχεται από τη Δερύνεια της επαρχίας Αμμοχώστου, και σε αυτήν αξιοποιούνται τα προϊόντα…
Παραδοσιακές Συνταγές
κολοκωτές μαραθεύτικες,οι
Ιδιαίτερη παραλλαγή ενός γνωστού και αγαπημένου κυπριακού εδέσματος με κολοκύθι. Στη Μαραθάσα, οι κολοκωτές ήταν συνήθως αλμυρές.
Παραδοσιακές Συνταγές
Κρέας με σπανάχι γιαχνί
Το χοιρινό κρέας και το σπανάχι τσιγαρίζονται και στη συνέχεια ψήνονται σε σάλτσα ντομάτας. Η συνταγή προέρχεται από την κατεχόμενη Εφτακώμη της Καρπασίας (επαρχία Αμμοχώστου).
Παραδοσιακές Συνταγές
Λυτρατζιένες με νορό
Συνταγή από το Ριζοκάρπασο. Για την παρασκευή της ζύμης για τις πίτες, το αλεύρι ζυμώνεται με τυρόγαλο, αλάτι και λάδι.
Παραδοσιακές Συνταγές
Μεζέδες Δορυφόρου
Οι μεζέδες φτιάχνονταν στην ταβέρνα «Δορυφόρος», που λειτουργούσε στην Αγλαντζιά από το 1959 μέχρι το 1974. Αν και τριών ειδών, σερβίρονταν ως μια μερίδα (σε ένα πιάτο).
Παραδοσιακές Συνταγές
Ξινιατόπιττες
Τα κομμένα άγρια χόρτα προστίθενται σε ήδη έτοιμη ζύμη ψωμιού, και στη συνέχεια με το μείγμα αυτό πλάθονται μικρές στρογγυλές πίτες.
Τρόφιμα
πισ̆ί(δ)ες (πισί(δ)ες),οι
Οι πισ̆ίες σερβίρονταν με ζάχαρη, με μέλι ή με χαρουπόμελο. Ήταν ένα συνηθισμένο παρασκεύασμα από ζυμάρι που παρασκευαζόταν σε πολλές περιστάσεις. Παρασκευάζονταν ως δώρο προς τη λεχώνα μετά…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πισίες ή πισιήδες
Το φύλλο για τις πίτες πασπαλίζεται με κανέλα και χοντροαλεσμένα αμύγδαλα και τυλίγεται σε μακρύ ρολό. Στη συνέχεια, μικρά κομματάκια του ρολού επιπεδοποιούνται και σχηματίζουν τις στρογγυλές…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πισίες Ριζοκαρπάσου
Σ' αυτή την παραλλαγή των πισίων από το Ριζοκάρπασο, οι πίτες ανοίγονται σε μέγεθος πιάτου, τηγανίζονται και πασπαλίζονται με ζάχαρη ή μέλι. Διπλώνονται 2-3 φορές ή τυλίγονται σε ρολό.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πίττα της σάτζιης με γαλατόκρεμα και γλυκά του κουταλιού
Σε αυτή τη σύγχρονη διασκευή της συνταγής για πίττες της σάτζιης επιχειρούνται νέοι γευστικοί συνδυασμοί, που δεν ξεφεύγουν ωστόσο από τη γνωστή παλέτα γεύσεων της κυπριακής παραδοσιακής κουζίνας.
Παραδοσιακές Συνταγές
πουρέκκια με αρκοσπάναχα και άλλα χόρτα,τα
Για την παρασκευή της νηστήσιμης και θρεπτικής γέμισης των πουρεκκιών, τα άγρια χόρτα αναμειγνύονται με πλιγούρι, φιδέ και κρεμμύδι.
Παραδοσιακές Συνταγές
Ρεβίθια με σπανάxι
Φαγητό γιαχνί. Τα ρεβίθια και το σπανάχι ψήνονται μαζί με κρεμμύδι σε χυμό ντομάτας, ενώ στη συνταγή μπορεί να προστεθούν επίσης καρότα ή και πατάτες.
Παραδοσιακές Συνταγές
σ̆σ̆επαστές (σσεπαστές) με αρκοσπάναχα και άλλα χόρτα,οι
Οι σσεπαστές με γέμιση από χόρτα ονομάζονταν χορτόπιττες ή χορτερές. Περιείχαν αυτοφυή χόρτα όπως άγρια σπανάκια, άγρια λάχανα (σέσκουλα), λαψάνες, ξινιατούς και άλλα είδη χόρτων που μαζεύονταν από…
Παραδοσιακές Συνταγές
Σπανάχι με τ' αυγά
"Σε μια λεκάνη σπάζουμε τα αυγά και τα χτυπάμε αρκετά καλά. Όταν το σπανάχι έχει απορροφήσει όλο το νερό του, το αλατίζουμε και προσθέτουμε τα αυγά." (Γιώτα Κυριακίδου, Κυπερούντα)
Παραδοσιακές Συνταγές
Στριφτάρια με τασιή και αμύγδαλα
Η ταχινόπιτα είναι ένα γλυκό κυπριακό έδεσμα αγαπητό σε πολλούς. Αυτή η συνταγή αφορά, ωστόσο, μια διαφορετική, πιο σύγχρονη εκδοχή της. Έχει λίγα και απλά υλικά και είναι αρκετά εύκολη στην…
Παραδοσιακές Συνταγές
Τυλιχτά με κούννες
Την αμυγδαλόψιχα της γέμισης αρωματίζουν μπόλικη κανέλα και λίγο ροδόσταγμα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τυλιχτή με σύκα παστά
Η τυλιχτή, σιροπιαστή πίτα είναι αρκετά διαδεδομένη στην κυπριακή κουζίνα και απαντάται με πολλές παραλλαγές, κυρίως όσον αφορά τη γέμισή της. Αυτή η σύγχρονη συνταγή δημιουργεί μια νέα παραλλαγή του…
Παραδοσιακές Συνταγές
Φλαουνόπιττα
Η συνταγή, που εμφανίστηκε στα νεότερα χρόνια, περιλαμβάνει αρκετά από τα συστατικά των φλαούνων, γνωστών κυπριακών αρτοσκευασμάτων του Πάσχα. Έτσι, το εναλλακτικό αυτό είδος κέικ θυμίζει γευστικά…
Παραδοσιακές Συνταγές
Χορτόπιττες
Η συνταγή δεν διαφέρει πολύ από αυτή για ελιόπιτες. Τα υλικά αναμειγνύονται κατευθείαν στη ζύμη.
Παραδοσιακές Συνταγές
Χωστές σκορδαλιά
"Παλαιότερα φτιάχναμε τη συνταγή αυτή μια φορά κάθε δεκαπέντε μέρες περίπου, κατά τον χειμώνα." (Αντρέας Χατζηλαμπή, Κώμη Κεπήρ Κερύνειας)