Πίττες ζυμωτές ή δκιαρτιστές ή πούλλες

Ονομασία - Προέλευση
Κυπριακή Ονομασία
Πίττες ζυμωτές ή δκιαρτιστές ή πούλλες
Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή

Πίττες με ζύμη και μέγεθος όμοιο με τα ψωμιά που περιέιχαν και άλλα υλικά όπως ελιές, χόρτα, χαλούμι, παράγωγα κρέατος και ζωικό λίπος.

Μέθοδος Εξασφάλισης
Άλλο
Μέθοδος Επεξεργασίας

Για τη παρασκευή των δκιαρτιστών πίττων οι γυναίκες έπλαθαν πίττες με ζύμη ίδια με αυτή των ψωμιών και πρόσθεταν και υλικά όπως ελιές, χόρτα, χαλούμι, παράγωγα κρέατος και ζωικό λίπος. Τις έπλαθαν στρογγυλές ή μακρουλές. Τις έψηναν τοποθετόντας τις στη πλάκα του φούρνου ή σε φύλλα συκιάς στο φούρνο (Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ, 2003).

Διατροφική Αξία

Οι δκιαρτιστές πίττες που περιέχαν ελιές και χόρτα, ονομάζονταν ελιωτές ή ελιόπιττες ή ελιένες ή ελιοπούλες και χορτόπιττες ή πίττες χορτερές αντίστοιχα. Οι ελιωτές συνηθίζονταν στα χωριά Καραβά, Λάπηθο, Ριζοκάρπασο, Λεύκα και στα χωριά της Πάφου. Οι γυναίκες σε μπατόν (με προζύμι) ζυμάρι πρόσθεταν ελιές, δύοσμο, κρεμμύδι, κόλιανδρο ή μάραθο και ελαιόλαδο. Στις χορτόπιττες πρόσθεταν ελιές και άγρια χόρτα όπως σανάχι, κολότζιν (κόκκινη κολοκύθα), ξινιατούς, μάραθο, κόλιανδρο, στρουθκιά και κρεμμύδια. Ονομάζονταν σπαναχόπιττες, κολοκόπιττες, ξινιατόπιττες, κολιαντρόπιττες, μαραθόπιττες, στρουθόπιττες και κροννυόπιττες αντίστοιχα. Οι ξινιτόπιττες συνηθίζονταν στο Ριζοκάρπασο, οι στρουθόπιττες στη Τσακκίστρα και οι μαραθόπιττες στην Αυλώνα. Τόσο οι ελιόπιττες όσο και οι χορτόπιττες σε περιόδους νηστείας παρασκευάζονταν χωρίς λάδι (Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ, 2003).

Οι δκιαρτιστές πίττες που περιείχαν χαλούμι ονομάζονταν χαλουμόπιττες ή χαλουμωτές ή χαλουμοπούλλες. Οι χαλουμωτές περιείχαν κομμάτια χαλουμιού, κρεμμύδι και δυόσμο. Άλλοτε παρασκευάζονταν με μπατόν (με προζύμη) ζυμάρι και άλλοτε χωρίς προζύμη (λυτρατζένες). Ακόμα παρασκεύαζαν καφουρόπιττες ή βουτουρόπιττες. Τα καφούρκα ήταν τα υπολείμματα της τσίππας (κρέμας γάλακτος) του γάλακτος μετά το βράσιμος. Οι γυναίκες ζύμωναν τα καφούρκα με μπατόν ζυμάρι, πρόσθεταν σταφίδες, κανέλα, γλυκάνισο και μαυρόκοκκον και έψηναν στο φούρνο. Οι τσιππόπιττες επίσης ήταν δκιαρτιστές πίττες που περιείχαν τσίππα δηλ. κρέμα γάλακτος (Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ, 2003).

Στις δκιαρτιστές πίττες περιείχαν επίσης τιτσιρίες και κανέλα και ονομάζονταν τιτσιρόπιττες, τιτσιριόπιττες, σσοιρόπιττες, τιτσιροπούλλες, πούλλες με τιτσιρίες και τσιριγγοπούλλες. Οι τιτσιρίες ήταν κομμάτια από χοιρινό τηγανισμένο λίπος. Στη Πάφο, στις τσιριγγοπούλλες πρόσθεταν και εντόσθια χοίρου. Οι τιτσιρόπιττες ψήνονταν στο φούρνο (Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ, 2003).

Οι δκιαρτιστές πίττες που περιείχαν χαλούμι ονομάζονταν χαλουμόπιττες ή χαλουμωτές ή χαλουμοπούλλες. Οι χαλουμωτές περιείχαν κομμάτια χαλουμιού, κρεμμύδι και δυόσμο. Άλλοτε παρασκευάζονταν με μπατόν (με προζύμη) ζυμάρι και άλλοτε χωρίς προζύμη (λυτρατζένες). Ακόμα παρασκεύαζαν καφουρόπιττες ή βουτουρόπιττες. Τα καφούρκα ήταν τα υπολείμματα της τσίππας (κρέμας γάλακτος) του γάλακτος μετά το βράσιμος. Οι γυναίκες ζύμωναν τα καφούρκα με μπατόν ζυμάρι, πρόσθεταν σταφίδες, κανέλα, γλυκάνισο και μαυρόκοκκον και έψηναν στο φούρνο. Οι τσιππόπιττες επίσης ήταν δκιαρτιστές πίττες που περιείχαν τσίππα δηλ. κρέμα γάλακτος. Ακόμα μιλλωμένες δκιαρτιστές πίττες ήταν οι μιλλόπιττες (πίττες που περιείχαν χοιρινό λίπος) και οι παστόπιττες που περιείχαν μικρά κομμάτια παστού χοιρινού κρέατο. (Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ, 2003).

Οι πουρκουρόπιττες ήταν πούλλες που ζυμώνονταν με λεπτό πλιγούρι και μίλλα ( χοιρινό λίπος) από παστά κρέατα. Ψήνονταν στο φούρνο. Ακόμα στο χωριό Άσσια παρασκεύαζαν πούλλες που περιείχαν σταφίδες και σησάμι. Ήταν μικρές πίττες με στρογγυλό ή μακρουλό σχήμα. Στο χωριό Πέρα Πέδι οι γυναίκες ζύμωναν πούλλες με έψημαν (πετιμέζι) που ονομάζονταν εψημόπουλλες (Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ, 2003).

Οι δκιαρτιστές πίττες που περιείχαν χαλούμι ονομάζονταν χαλουμόπιττες ή χαλουμωτές ή χαλουμοπούλλες. Οι χαλουμωτές περιείχαν κομμάτια χαλουμιού, κρεμμύδι και δυόσμο. Άλλοτε παρασκευάζονταν με μπατόν (με προζύμη) ζυμάρι και άλλοτε χωρίς προζύμη (λυτρατζένες). Ακόμα παρασκεύαζαν καφουρόπιττες ή βουτουρόπιττες. Τα καφούρκα ήταν τα υπολείμματα της τσίππας (κρέμας γάλακτος) του γάλακτος μετά το βράσιμος. Οι γυναίκες ζύμωναν τα καφούρκα με μπατόν ζυμάρι, πρόσθεταν σταφίδες, κανέλα, γλυκάνισο και μαυρόκοκκον και έψηναν στο φούρνο. Οι τσιππόπιττες επίσης ήταν δκιαρτιστές πίττες που περιείχαν τσίππα δηλ. κρέμα γάλακτος (Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ, 2003).

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες
Ηλικιωμένοι
Θηλάζουσες
Παιδιά
Χειρωνάκτες
Χρονολογία
19ος - 20ος αιώνας.
Βιβλιογραφία

Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ. (2003) Παραδοσιακά ζυμώματα της Κύπρου. Δημοσιεύματα του κέντρου επιστημονικών ερευνών ΧVIII, Λευκωσία.

Ερευνητής/Καταχωρητής

Δημητρίου Δήμητρα