Σκόρδα.
Πηγή: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Garlic.jpg
"...βάζουμε το ελαιόλαδο στην ίδια κατσαρόλα, που είναι πλέον άδεια, και προσθέτουμε και τον σκόρδο. Αφού ροδίσει ο σκόρδος προσθέτουμε τις λαψάνες και το αλάτι." (Τασούλα Χατζηλαμπή, Κώμη Κεπήρ Κερύνειας)
Ονομασία - Συνταγή
Βρούβες σκορδαλιά.
Λαψάνα ονομάζεται στην κυπριακή διάλεκτο το φυτό βρούβα ή αγριοσινάπι.
2–3 δέσμες λαψάνες
3-4 σκελίδες σκόρδο
1 κουταλάκι του γλυκού αλάτι
1/2 κατσαρόλα νερό
1/4 ποτηριού ελαιόλαδο
Βάζουμε το νερό στην κατσαρόλα, να βράσει λίγο, κι ακολούθως προσθέτουμε και τις λαψάνες.
Αφότου ψηθούν, τις βγάζουμε από την κατσαρόλα, αδειάζουμε το νερό και τις στραγγίζουμε.
Ακολούθως βάζουμε το ελαιόλαδο στην ίδια κατσαρόλα, που είναι πλέον άδεια και προσθέτουμε και τον σκόρδο.
Αφού ροδίσει ο σκόρδος προσθέτουμε τις λαψάνες και το αλάτι.
(Τασούλα Χατζηλαμπή, 60 ετών από την Κώμη Κεπήρ, Κερύνειας)
Βράσιμο στην κατσαρόλα.
Τσιγάρισμα.
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
"Στην μικρή μου ηλικία, όταν ζούσαμε στην Κώμη Κεπήρ, φτιάχναμε τις λαψάνες με σκόρδο, δύο με τρεις φορές τον μήνα." (Τασούλα Χατζηλαμπή, 60 ετών από την Κώμη Κεπήρ, Κερύνειας)
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Απόσπασμα συνένετευξης από την κα. Τασούλα Χατζηλαμπή:
"Δεν είχαμε την ευκαιρία να φτιάχνουμε ολόχρονα τη συνταγή αυτή, αφού όπως κι άλλα αγριόχορτα έτσι και οι λαψάνες βλαστούν (φυτρώνουν) συγκεκριμένη εποχή του χρόνου, το χειμώνα.
Ερώτηση: Από πού την έμαθες;
Απάντηση: Από την μητέρα μου, την Αντριανή Χατζηλαμπή.
Ερώτηση: Είναι τοπική συνταγή; Πού την φτιάχνουν;
Απάντηση: Όχι, δεν είναι τοπική συνταγή.
Ερώτηση: Πόσο συχνά την φτιάχνεις τώρα;
Απάντηση: Μία με δύο φορές το χρόνο.
Ερώτηση: Πόσο συχνά την έφτιαχνες προηγουμένως;
Απάντηση: Στην μικρή μου ηλικία, όταν ζούσαμε στην Κώμη Κεπήρ, την κάναμε δύο με τρεις φορές τον μήνα. Τότε υπήρχε περισσότερη παραγωγή και επίσης είναι αγριόχορτο που βλαστά το χειμώνα. Όμως σημαντικό ρόλο στην αλλαγή της συχνότητας αυτής έχουν διαδραματίσει οι διαφορετικές διατροφικές συνήθειες που έχουμε τώρα και η περισσότερη κατανάλωση του κρέατος."
(Τασούλα Χατζηλαμπή, 60 ετών από την Κώμη Κεπήρ, Κερύνειας)
Προφορική μαρτυρία:
Τασούλα Χατζηλαμπή, 60 ετών από την Κώμη Κεπήρ Κερύνειας. Καταγραφή: Χριστιάνα Χριστοφή, Οκτώβρης 2010. Επιμέλεια: Στάλω Λαζάρου
Χριστιάνα Χριστοφή / Στάλω Λαζάρου
Λαψάνες.
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Τρόφιμα
απλωταρκά,η
Αυτοφυές εδώδιμο αγριόχορτο με μικρά, αλλά όχι σκληρά αγκάθια. Τα νεαρά φύλλα, αφού καθαριστούν, τρώγονται είτε ωμά (είναι στυφά), είτε βραστά.
Τρόφιμα
αρκοσελλενού(δ)ιν,το
Άγριο, εδώδιμο σέλινο, μικρού μεγέθους. Καταναλώνονται τα φύλλα και οι τρυφεροί βλαστοί του, βραστά, τηγανιτά ή σε σούπες και σάλτσες.
Τρόφιμα
αρκοσταφί(δ)α,η
Είδος άγριου χόρτου, που περιλαμβάνεται στα φαρμακευτικά φυτά της Κύπρου. Ανθίζει από τον Ιούλη μέχρι τον Οκτώβρη σε ξηρές βουνοπλαγιές, παρά τους δρόμους στον Αγρό, Γερατζιές, Πεδουλά και Λεύκαρα.
Τρόφιμα
βολβοί ορχιδέων και κυκλάμινων,οι
Σε ορισμένες περιοχές οι βολβοί από ορχιδέες και κυκλάμινα τρώγονταν ωμοί ή και μαγειρεμένοι.
Τρόφιμα
ελαιόλαδο,το
Στα χωριά της Πάφου και του Ριζοκαρπάσου η παραγωγή ελαιολάδου ήταν μικρή και οι νοικοκυρές χρησιμοποιούσαν το ελαιόλαδο για να αρωματίζουν τις σαλάτες και τα ζαρζαβατικά τους, ενώ στο τηγάνισμα…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κουλούμπρα σκορδαλιά
Η συνταγή προέρχεται από τη Δερύνεια της επαρχίας Αμμοχώστου, και φτιάχνεται γενικά στην περιοχή των Κοκκινοχωριών.
Παραδοσιακές Συνταγές
Κουτσιά ξερά με σκόρδο
Τηγανίζουμε το σκόρδο με ελαιόλαδο. Αφού ψηθούν καλά τα κουκιά, προσθέτουμε τον τηγανισμένο σκόρδο. (Ουρανία Χριστοδούλου, Κυπερούντα)
Παραδοσιακές Συνταγές
Κουτσιά φρέσκα, σκορδοξιθκιά
Για τη συνταγή αυτή χρησιμοποιούνται φρέσκα κουκιά, μαζί με το εξωτερικό τους φύλλο. Στην Πιτσιλιά τα κουκιά αυτά λέγονται "πουμπουρούθκια".
Παραδοσιακές Συνταγές
Λαψάνες με κιτρόμηλο
"Ρίχνουμε τις λαψάνες μέσα στο τσιγαρισμένο κρεμμύδι και τις ανακατεύουμε να τσιγαριστούν κι αυτές, μέχρι να πιούν όλο το νερό τους. Ρίχνουμε τον χυμό του κιτρομήλου στην κατσαρόλα και συνεχίζουμε να…
Παραδοσιακές Συνταγές
Λαψάνες ή χωστές γιαχνί με το αλεύρι
Νηστίσιμο έδεσμα. Τα χόρτα ψήνονται σε μείγμα από τηγανισμένο σε ελαιόλαδο κρεμμύδι και καβουρδισμένο αλεύρι.
Παραδοσιακές Συνταγές
Λαψάνες με τ' αυγά
"Την συνταγή αυτή είχαμε την δυνατότητα να την φτιάχνουμε μόνο τον χειμώνα, αφού το κύριο συστατικό της συνταγής, οι λαψάνες, βλαστούσαν (φύτρωναν) μόνο την εποχή αυτή." (Τασούλα Χατζηλαμπή, Κώμη…
Παραδοσιακές Συνταγές
Λουβκιά με κουλούμπρα, λάχανα και σκόρδο
Η συνταγή προέρχεται από τη Σωτήρα της επαρχίας Αμμοχώστου, όπου και ήταν πολύ διαδεδομένη. Οι άνθρωποι του χωριού έφτιαχναν αυτό το θρεπτικό και χορταστικό φαγητό και το έπαιρναν μαζί τους για το…
Παραδοσιακές Συνταγές
Λουβκιά με λαψάνες
Πολύ απλή συνταγή, που βασίζεται στο βράσιμο των υλικών σε νερό. Αφού ψηθούν, τα λουβκιά με λαψάνες σερβίρονται με ελαιόλαδο και λεμόνι.
Παραδοσιακές Συνταγές
Μολόσιες βραστές
"Καθαρίζουμε τις μολόχες από τα φύλλα και αφήνουμε μόνον τους μικρούς βλαστούς και τα τρυφερά στελέχη. Ακολούθως τις κόβουμε σε κομμάτια..." (Ξενοφώντας Λαζάρου, Πολιτικό Λευκωσίας)
Παραδοσιακές Συνταγές
Μολόσιες με σκόρδο
"Όταν ροδοκοκκινίσει ο σκόρδος προσθέτουμε τις μολόχες, το αλάτι και μισό φλιτζάνι (τσαγιού) νερό απ' αυτό που είχαμε βράσει τις μολόχες." (Άννα Σεργίου, Κώμη Κεπήρ Κερύνειας)
Τεχνικές Παραγωγής
παραγωγή λαδιού,η
"Οι ελαιώνες αποδίδουσι αρκετή ποσότητα ελαίου ώστε όταν ευτυχήσουν κυβερνάται ο τόπος ως τρεις χρόνους και ενίοτε δίδεται και έξω από τον τόπο" (Αρχιμανδρίτης Κυπριανός 1788).
Τρόφιμα
Σκόροδον (Σκόρδο)
Δεν υπάρχουν εκτεταμένες πληροφορίες για τη χρήση και κατανάλωση του 'σκόροδου' στην αρχαία κυπριακή κουζίνα
Παραδοσιακές Συνταγές
Χορτόπιττες
Η συνταγή δεν διαφέρει πολύ από αυτή για ελιόπιτες. Τα υλικά αναμειγνύονται κατευθείαν στη ζύμη.
Παραδοσιακές Συνταγές
Χωστές γιαχνί με κρέας
Η γεύση των χωστών παραπέμπει στην αγκινάρα. Στο πιάτο αυτό, συνδυάζεται ωραία με το αρνί, τις πατάτες και την πλούσια γεύση της σάλτσας από ντομάτα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Χωστές σκορδαλιά
"Παλαιότερα φτιάχναμε τη συνταγή αυτή μια φορά κάθε δεκαπέντε μέρες περίπου, κατά τον χειμώνα." (Αντρέας Χατζηλαμπή, Κώμη Κεπήρ Κερύνειας)