Λούντζα.
Άδεια δημοσίευσης:Υπουργείο Γεωργίας.
Για την παρασκευή της λούντζας, το κρέας τοποθετείται πρώτα σε κρασί με κόλιανδρο, για να "ψηθεί", και στη συνέχεια καπνίζεται για μερικές μέρες.
Ονομασία - Συνταγή
Αλλαντικό από καπνιστό χοιρινό, κρασάτο κρέας.
Η λέξη λούντζα προέρχεται από το ιταλικό "lonza", γεγονός που μαρτυρεί την ιταλική προέλευση του εδέσματος (el.wikipedia.org).
Εκδοχή Α΄και Β΄
Χοιρινό φιλέτο
Κόλιανδρος
Αλάτι χοντρό
Κρασί μαύρο, ξηρό
Εκδοχή Α΄
Τοποθετούμε τη λούντζα σε βαθύ δοχείο και την πασπαλίζουμε με κόλιανδρο και αλάτι.
Προσθέτουμε κρασί να την σκεπάζει και την αφήνουμε 10-15 μέρες να ψηθεί. Την γυρίζουμε δυο φορές την ημέρα για να τραβήσει το κρασί. Προσθέτουμε, αν χρειαστεί, κρασί και την αφήνουμε να στεγνώσει.
Την καπνίζουμε 2-3 ώρες καθημερινά για 20 μέρες.
(ΥΓΦΠΠ 2009)
Εκδοχή Β΄
Παίρνουμε το φιλέτο από το χοιρινό κρέας και το τοποθετούμε σε ξηρό κρασί μαζί με κόλιανδρο και αλάτι για μερικές μέρες.
Όταν το βγάλουμε, το τοποθετούμε πάνω από το τζάκι (τσιμινιά) και το αφήνουμε εκεί για μερικές μέρες.
Ακολούθως το ξηραίνουμε στον ήλιο.
(Κυπριανού 1974, 299)
Μαρινάρισμα σε κρασί.
Κάπνισμα.
Αποξήρανση.
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Η λούντζα τρώγεται συνήθως σε φέτες και συνοδεύει το επίσης κυπριακό, τοπικό τυρί, χαλούμι. Επίσης γίνεται τηγανητή ή στη σχάρα (el.wikipedia.org).
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Αρκετές αγρότισσες συνεχίζουν ακόμη και σήμερα να φτιάχνουν παραδοσιακά αλλαντικά (λουκάνικα, λούντζα) για τις οικογένειές τους και για να φιλέψουν συγγενείς και φίλους (ΥΓΦΠΠ 2009).
Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας (2009). Τα παραδοσιακά αλλαντικά της Κύπρου, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Λευκωσία.
Κυπριανού, Χρ. Σ. (1974) «Τροφαί του χωριού Τσακκίστρα της Κύπρου», Λαογραφία, ΚΘ΄ (ΧΧΙΧ).
Βαρβάρα Γιάγκου
Λούντζες.
Άδεια δημοσίευσης: Υπουργείο Γεωργίας.
Παραδοσιακές Συνταγές
αβκά τηανητά με χαλλούμιν,τα
Είδος ομελέτας με τυρί. Κατά προτίμηση τρώγεται με λεμόνι, για καλύτερη γεύση.
Παραδοσιακές Συνταγές
Αγρέλια με τ' αυγά
Παραδοσιακός κυπριακός μεζές που σερβίρεται κυρίως ως ορεκτικό.
Παραδοσιακές Συνταγές
απόχτιν,το
Είδος παστού κρέατος. Καταναλώνεται σαν μεζές ή μαγειρεύεται με το φασολάκι και άλλα λαχανικά.
Παραδοσιακές Συνταγές
Καροτζέφαλα
Τα καροτζέφαλα ήταν είδος συντηρημένου κρέατος από κεφάλι γίδας. Χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή σούπας, την οποία έτρωγαν με κρίθινα παξιμάδια, τις λεγόμενες "καυκαλιές".
Παραδοσιακές Συνταγές
Κοκκαλού
Ο τρόπος παρασκευής του αλλαντικού αυτού παραπέμπει στη λούντζα. Η κοκκαλού, που οφείλει το όνομά της στα κόκαλα των παγιδιών του χοίρου, κόβεται μετά την αποξήρανσή της σε κομμάτια και μαγειρεύεται…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κοτόπουλο με λούντζα και κασκαβάλι
Οικογενειακή συνταγή των νεότερων χρόνων που φτιαχνόταν κυρίως σε εορταστικές περιστάσεις. Προέρχεται από τα Χανδριά της περιοχής Πιτσιλιάς (ορεινή επαρχία Λεμεσού).
Παραδοσιακές Συνταγές
Κρασάτο τηγανιά
Πιάτο, που παραπέμπει στα αγαπημένα κυπριακά αφέλια. Το καπνιστό και κρασάτο χοιρινό κρέας, κομμένο σε κύβους, τηγανίζεται και στη συνέχεια ψήνεται σε κρασί και κόλιανδρο. Η συνταγή προέρχεται…
Παραδοσιακές Συνταγές
Λαγός ξιδάτος με αυγά
Ομελέττα με κρέας λαγού, διατηρημένο σε ξίδι. Σερβίρεται ως μεζές.
Παραδοσιακές Συνταγές
λουκάνικα,τα
Είδος αλλαντικού από χοιρινό κρέας τοποθετημένο για μέρες σε κρασί. Τα λουκάνικα αποξηραίνονται στον ήλιο και, στη συνέχεια, καπνίζονται καθημερινά για 8-10 μέρες.
Παραδοσιακές Συνταγές
Λούντζα στην κατσαρόλα
Η πολυήμερη διαδικασία για την παρασκευή της λούντζας γίνεται εδώ πιο σύντομη. Το χοιρινό τηγανίζεται, και στη συνέχεια ψήνεται σε κρασί και κόλιανδρο.
Παραδοσιακές Συνταγές
Μεζέδες Δορυφόρου
Οι μεζέδες φτιάχνονταν στην ταβέρνα «Δορυφόρος», που λειτουργούσε στην Αγλαντζιά από το 1959 μέχρι το 1974. Αν και τριών ειδών, σερβίρονταν ως μια μερίδα (σε ένα πιάτο).
Παραδοσιακές Συνταγές
Μεζές του Γιάννη
Η συνταγή αξιοποιεί και συνδυάζει κυπριακά τρόφιμα, που σερβίρονται συχνά ως μεζέδες ή τσιμπήματα: στρουθκιά (σιληνή, άγριο χόρτο), λούντζα (αλλαντικό από καπνιστό χοιρινό κρέας), χαλλούμι (κυπριακό…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ντομάτες με χαλλούμι
Πιάτο με χαρακτηριστικό κυπριακό άρωμα. Το χαλούμι ψήνεται μέχρι να ροδοκοκκινίσει, και τοποθετείται πάνω από φέτες ντομάτας. Η συνταγή προέρχεται από τον Ύψωνα της επαρχίας Λεμεσού.
Σιτηρέσιο
Οι Mεζέδες στη διατροφή των Κυπρίων, αναφορά του 1894
H Ρίχτερ περιγράφει τη φιλοξενία στο μοναστήρι του Aγίου Hρακλειδίου...
Τεχνικές Παραγωγής
Παραγωγή χαλλουμιού και αναρής
Το χαλλούμι και η αναρή ήταν απαραίτητα σε κάθε νοικοκυριό της Κύπρου, και στις δύο κοινότητες (Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων).
Παραδοσιακές Συνταγές
Πατάτες αντιναχτές με τη λούντζα
Φαγητό βασισμένο στο διαδεδομένο γευστικό και αρωματικό συνδυασμό κρασιού και κόλιανδρου. Η συνταγή διασκευάζει τις κλασικές συνταγές για πατάτες αντιναχτές, με βασική διαφοροποίηση την προσθήκη της…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πέρδικες με αυγά
Η συνταγή προέρχεται από το ορεινό Πελένδρι (επαρχία Λεμεσού). Φτιάχνεται την εποχή του κυνηγιού ή όταν υπάρχουν διαθέσιμες στο σπίτι κατεψυγμένες πέρδικες. Σερβίρεται και ως μεζές, ιδιαίτερα σε…
Τρόφιμα
Ποσυρτή
Στα χωριά της Πιτσιλιά και της Μαραθάσας, όπως και στην Τηλλυρία και την Πάφο, η παρασκευή της ποσυρτής ήταν καθιερωμένη.
Παραδοσιακές Συνταγές
Ποσυρτή
Για την παρασκευή της κυπριακής εκδοχής του μπέικον, το χοιρινό κρέας τοποθετείται στο κρασί για 8-10 μέρες και στη συνέχεια καπνίζεται καθημερινά για 20 μέρες.
Τρόφιμα
Ποσυρτή Πιτσιλιάς (γαστρονομικός χάρτης)
Η ποσυρτή Πιτσιλιάς τηγανίζεται ή ψήνεται στη σχάρα και σερβίρεται ως επί το πλείστον για πρόγευμα, σε σάντουιτς ή σαν ορεκτικό.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πουλιά με χαλλούμι
Συνταγή για γεμιστά πτηνά κυνήγια (περδίκια, περιστέρια ή ορτύκια). "Αλείφουμε με βούτυρο, βάζουμε στην κοιλιά τους ρίγανη και κομματάκια χαλούμι και ροδοκοκκινίζουμε στον φούρνο." (Σταυρούλα Βορκά…
Παραδοσιακές Συνταγές
πουρέκκια με χαλλούμιν (χελλίμπουρι) στη σάτζ̆ην (σάτζην),τα
Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία πουρεκκιών στη σάτζην, ανάλογα με τη γέμιση που χρησιμοποιείται. Μπορεί να περιέχουν χαλλούμιν, αναρή, κιμά, χόρτα, μανιτάρια, κολοκύθι ή πλιγούρι. Κυρίως στην επαρχία…
Παραδοσιακές Συνταγές
πουρέκκια με χαλλούμιν στο τηγάνι,τα
Τα πουρέκκια με χαλλούμιν συγκαταλέγονται ανάμεσα στα πιο συνηθισμένα τηγανητά πουρέκκια, όπως και αυτά με αναρή, κρέμα και κιμά. Άλλος τρόπος ψησίματος των πουρεκκιών με χαλλούμιν είναι στη σάτζην.
Τρόφιμα
Σφαγή χοίρου & Παρασκευή παραδοσιακών αλλαντικών
Τα κυριότερα είδη κυπριακών παραδοσιακών αλλαντικών είναι τα λουκάνικα, η λούντζα, το χοιρομέρι, η ζαλατίνα, η ποσυρτή (μπέικον), η τσαμαρέλα και το απόχτι. Η τσαμαρέλλα και το απόχτι παρασκευάζονται…
Παραδοσιακές Συνταγές
Τζίκλες κοκκινιστές
Μεζές για κυνηγούς. Οι τζίκλες τηγανίζονται ελαφρά και ψήνονται σε κρασί και χυμό ντομάτας ή φρέσκες τριμμένες ντομάτες.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τσαμαρέλλα
Παλαιότερα έβαζαν την τσαμαρέλλα σε «αρμαρόλες», ντουλαπάκια καμωμένα με ξύλινο σκελετό και δικτυωτό σύρμα που επέτρεπαν στα τρόφιμα μέσα να αερίζονται και τα προστάτευαν από τα διάφορα έντομα.
Τρόφιμα
Χαλλούμι (γαστρονομικός χάρτης)
Το Χαλλούμι (φρέσκο ή ώριμο) είναι τυρί το οποίο παρασκευάζεται από γάλα πρόβειο ή αιγινό ή μίγμα αυτών με αγελαδινό γάλα ή χωρίς αυτό.Γαστρονομικός Χάρτης Κύπρου: Άδεια δημοσίευσης από Υπ. Γεωργίας.
Παραδοσιακές Συνταγές
χαλλούμιν,το
Το χαλλούμι (φρέσκο και ώριμο) είναι ένα προϊόν το οποίο θεωρείται παραδοσιακό για την Κύπρο αφού η παραγωγή του γινόταν από τα πολύ παλιά χρόνια μέχρι και σήμερα.Ο παραδοσιακός χαρακτήρας του…
Παραδοσιακές Συνταγές
Χοιρινό φιλέτο γεμιστό
Υλικά της κυπριακής κουζίνας, όπως η λούντζα, το χαλλούμι, τα παστά σύκα και το λουκάνικο, συνοδεύουν το χοιρινό φιλέτο σε ένα σύγχρονο πιάτο, με μοντέρνο στήσιμο αλλά και παραδοσιακές βάσεις.…
Παραδοσιακές Συνταγές
Χοιρομέρι
Για να μετατραπεί σε συντηρημένο αλλαντικό, το χοιρομέρι τοποθετείται σε κρασί και στη συνέχεια καπνίζεται. Και τα δύο στάδια παρασκευής διαρκούν συνολικά για μήνες.
Τρόφιμα
Χοιρομέρι (ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία)
Υψηλής ποιότητας αλλαντικό με ελάχιστο λίπος από το φιλέτο των μηρών του χοίρου.
Τρόφιμα
Χοιρομέρι Πιτσιλιάς (γαστρονομικός χάρτης)
Καπνιστό αλλαντικό από ολόκληρο χοιρινό μπούτι. Παρασκευάζεται κυρίως στην Πιτσιλιά από χοιρινό κρέας το οποίο “ψήνεται” (ωριμάζει) σε κόκκινο ξηρό κρασί της περιοχής .
Τεχνικές Παραγωγής
Χοιροσφάγια, τα
Σφαγή του χοίρου. Επισυνάπτεται απόσπασμα με τη διαδικασία που ακολουθούσαν στο χωριό Δρυμού
Παραδοσιακές Συνταγές
Χταπόδι λιμνιώτικο καθιστό
Στην τοπική αυτή παραλλαγή της συνταγής για κρασάτο χταπόδι, το ελαιόλαδο, το κρασί, το ξίδι, η κουμανταρία, τα μπαχαρικά και τα διάφορα αρωματικά σμίγουν σε μια πολύ εύγευστη σάλτσα, που κάνει το…