Τουμάτσια με κοτόπουλο (Μαγειρεύω Κυπριακά 2015).
© Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής.
Κυπριακή εκδοχή για λαζάνια. Τα τουμάτσια ψήνονται σε ζωμό κότας και σερβίρονται με τρίμμα από αναρή (μυζήθρα) ή χαλλούμι. Εναλλακτικά, βράζονται σε νερό και σερβίρονται σαν σούπα, αφού προστεθούν στο ζουμί μικροί κύβοι τηγανισμένου ψωμιού.
Ονομασία - Συνταγή
Είδος ζυμαρικού σε μορφή τετράγωνων, μικρών φύλλων.
Στην περιοχή Μαραθάσας τα τουμάτσια ονομάζονταν αζανβύθκια (Κυθραιώτου 2013, 45).
Εκδοχή Α΄
Ζύμη απλή:
Αλεύρι του τόπου
Άλας
Χλιαρό νερό
Εκδοχή Β΄
1 κιλό αλεύρι χωριάτικο
1 κ.γ. αλάτι
νερό για το ζύμωμα
Εκδοχή Α΄
Η ζύμη πρέπει να γίνει πολύ σφικτή.
Ανοίγουμε μεγάλο φύλλο.
Το κόβουμε λουρίδες και μετά μικρά τετράγωνα, σε μέγεθος μιας τετραγωνικής ίντσας.
Τα ψήνουμε σε βρασμένο νερό.
Τα σερβίρουμε με χαλούμι ή σκέτα όπως είναι.
Στο ζουμί ρίχνουμε μικρούς κύβους τηγανισμένου ψωμιού με ελαιόλαδο και το σερβίρουμε σαν σούπα.
(Άδεια δημοσίευσης από: http://www.rizokarpason.com/sintages1.htm)
Εκδοχή Β΄
Κοσκινίζουμε το αλεύρι με το αλάτι.
Προσθέτουμε χλιαρό νερό, λίγο-λίγο, και ζυμώνουμε να γίνει ζύμη.
Τη σκεπάζουμε και την αφήνουμε για λίγο.
Ανοίγουμε φύλλο λεπτό μεγάλου μεγέθους με το μαρζάτζιν (σαΐτα, ξύλινο στρογγυλό ραβδί, ελλ: πλάστης) και το πασπαλίζουμε με μπόλικο αλεύρι.
Το τυλίγουμε στο μαρζάτζιν και το κόβουμε κατά μήκος με κοφτερό μαχαίρι. Έτσι το τυλιγμένο φύλλο θα ανοίξει σε πολλές στρώσεις που η μια είναι πάνω στην άλλη.
Τις κόβουμε κάθετα σε λεπτές λωρίδες πλάτους 1 εκατ. και στη συνέχεια οριζόντια, ώστε να σχηματιστούν μικρά τετραγωνάκια.
Βάζουμε τα τουμάτσια σε τσέστους (πανέρια) στον ήλιο να ξεραθούν (αν πρόκειται να διατηρηθούν).
Τα ψήνουμε σε ζωμό κότας, ή νερό.
Σερβίρουμε με χαλούμι ή αναρή τριμμένη.
(ΥΓΦΠΠ 2006, 18-19)
Βράσιμο.
Με τα ίδια υλικά και με την ίδια ζύμη, όπως στα τουμάτσια, γίνεται και το τριν με γάλα, ως εξής:
Όταν στεγνώσουν κάπως οι λεπτές λωρίδες, που κόβουμε τη ζύμη, τις ψήνουμε σε γάλα, οπόταν έχουμε το "γαλότριν".
(ΥΓΦΠΠ 2006, 19)
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Κυθραιώτου, Φ. (2013). Γαστρονομικός οδηγός Μαραθάσας, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Λευκωσία.
Εκδόσεις "Ριζοκάρπασον" (2010). Ριζοκαρπασίτικες συνταγές. Ανάκτηση από: http://www.rizokarpason.com/sintages1.htm
Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας (2006). Κυπριακά παραδοσιακά παρασκευάσματα, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Λευκωσία.
Στάλω Λαζάρου, Βαρβάρα Γιάγκου
Κόβουμε το φύλλο για τα τουμάτσια σε τετράγωνα κομμάτια (Μαγειρεύω Κυπριακά 2015).
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Τοποθετούμε τα κομμένα τουμάτσια σε δίσκο με αλεύρι (Μαγειρεύω Κυπριακά 2015).
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Τα ψήνουμε σε νερό ή ζωμό. (Μαγειρεύω Κυπριακά 2015).
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Πασπαλίζουμε με τρίμμα χαλουμιού (Μαγειρεύω Κυπριακά 2015).
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Σερβίρουμε με κοτόπουλο (Μαγειρεύω Κυπριακά 2015).
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Τουμάτσια με κοτόπουλο. Συνταγή από τον Άγιο Αμβρόσιο Κερύνειας (Μαγειρεύω Κυπριακά 2013).
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Τουμάτσια με κοτόπουλο. Συνταγή από τον Άγιο Αμβρόσιο Κερύνειας (Μαγειρεύω Κυπριακά 2013).
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Τρόφιμα
αναρή,η
Κυπριακό λευκό τυρί (μυζήθρα). Η ανάλατη αναρή χρησιμοποιείται συνήθως φρέσκα για την παρασκευή παραδοσιακών γλυκυσμάτων όπως τα πουρέκκια της αναρής, η αναρόπιττα κ.λπ. Η φρέσκα αναρή τοποθετείται…
Τρόφιμα
αναρόαλον,το
Γάλα που απομένει κατά την τυροκόμηση και χρησιμοποιείται στην παρασκευή της αναρής.
Παραδοσιακές Συνταγές
Αναρόκρεμα με χαρουπόμελο
Επιδόρπιο βασισμένο σε μια σύγχρονη συνταγή, που διασκευάζει κλασικές εκδοχές της κρέμας με μυζήθρα ενισχύοντας το τοπικό στοιχείο μέσα από τη χρήση του χαρουπόμελου.
Παραδοσιακές Συνταγές
βαζάνια μοβ βαρκούλα,τα
Στη σύγχρονη αυτή συνταγή η μελιτζάνα μετατρέπεται σε βαρκούλα, γεμίζεται με αρωματικά φυτά και καλύπτεται από μείγμα με κτυπημένα τυριά και αυγά. Το κυπριακό στοιχείο εντοπίζεται στα υλικά της…
Παραδοσιακές Συνταγές
βαζάνια ρολό, γεμιστά με χαλλούμιν,τα
Αν και φαγητό της σύγχρονης εποχής από τη διεθνή κουζίνα, τα ρολά μελιτζάνας αποκτούν κυπριακό χαρακτήρα με τη γέμιση χαλλουμιού. Ψήνονται σε σάλτσα ντομάτας με πινόλια, και σερβίρονται με κυπριακή…
Παραδοσιακές Συνταγές
Γλύκισμα με τυρί και μέλι
Σύγχρονη συνταγή για επιδόρπιο, στο οποίο διασκευάζονται γνωστές γεύσεις της κυπριακής κουζίνας. Η αναρή αναμειγνύεται με τα αυγά και το αλεύρι, σχηματίζοντας ζύμη που τηγανίζεται σε κουλούρες. Πριν…
Παραδοσιακές Συνταγές
καλοηρκά,τα
Η κυπριακή, παραδοσιακή εκδοχή των ραβιόλι είναι τα καλοηρκά. Το εξαιρετικό αυτό παρασκεύασμα αποτελείται από ζύμη απλή και γέμιση από κιμά. Τα καλοηρκά ψήνονται σε ζωμό κοτόπουλου και σερβίρονται με…
Παραδοσιακές Συνταγές
Καουρμάς με σούπα αυγολέμονη
Το κρασάτο αρνάκι του καβουρμά συνδυάζεται με την πιο διαδεδομένη και αγαπημένη στην Κύπρο σούπα, την αυγολέμονη με ρύζι. Η συνταγή προέρχεται από τον Αναλιόντα της επαρχίας Λευκωσίας.
Παραδοσιακές Συνταγές
Κατεΐφι με τυρί και σιρόπι
Παραλλαγή του γνωστού κανταϊφιού, στην οποία το φύλλο τοποθετείται στο ταψί σε δύο στρώσεις, ενώ στο ενδιάμεσο παρεμβάλλεται τυρί. Το κυπριακό στοιχείο της συνταγής εντοπίζεται στη χρήση της αναρής (…
Παραδοσιακές Συνταγές
Μακαρόνια του σιερκού
"Όταν είναι έτοιμο το ζυμάρι μας, κόβουμε ένα κομμάτι μικρό και το τρίβουμε με τα χέρια μας, έτσι ώστε να βγουν μικρά κομματάκια (μακριά και λεπτά)." (Χριστιάνα Σταύρου, Αγία Φύλα)
Παραδοσιακές Συνταγές
μακαρόνια του φούρνου,τα
"Μέσα στο ταψί βάζουμε τα μακαρόνια και από πάνω τον κιμά. Στο τέλος, προσθέτουμε την κρέμα. Από πάνω ρίχνουμε λίγη αναρή τριμμένη" (Προφ. μαρτυρια: Παναγιώτα Σάββα, Άγιος Ιωάννης Αγρού - Λεμεσός).
Τεχνικές Παραγωγής
μακαρόνια τρυπητά (με σκλινίτζ̆ιν),τα
Το σκλινίτζιν είναι λεπτό καλαμοειδές άκρο από τοπικούς θάμνους και στη συγκεκριμένη συνταγή χρησιμοποιείται για την παρασκευή μακαρονιών με τρύπα στη μέση.
Παραδοσιακές Συνταγές
μακαρόνια χωρκάτικα με αρνί,τα
Το αρνί τσιγαρίζεται ελαφρά και ψήνεται με βράσιμο σε νερό. Στη συνέχεια, τα χωριάτικα μακαρόνια ψήνονται στον ζωμό του.
Παραδοσιακές Συνταγές
Μους από αιγοπρόβεια αναρή και χαρουπόμελο
Σύγχρονη συνταγή για ένα μοντέρνο, ανάλαφρο επιδόρπιο με βάση την αναρή, την κυπριακή μυζήθρα. Ο αρμονικός γευστικός συνδυασμός της αναρής με το χαρουπόμελο είναι γνωστός στην κυπριακή κουζίνα, και…
Παραδοσιακές Συνταγές
ραβ(κ)ιόλες κορνιώτικες με αναρή,οι
Σ' αυτή την τοπική παραλλαγή της συνταγής για ραβιόλες, η αναρή αντικαθιστά το χαλούμι ως βάση της γέμισης, ενώ η ζάχαρη δίνει στα ζυμαρικά ελαφρά γλυκιά γεύση.
Παραδοσιακές Συνταγές
ραβιόλες,οι
Πολύ εύγευστα ζυμαρικά, που ψήνονται σε ζωμό κοτόπουλου και σερβίρονται με μπόλικο τρίμμα χαλλουμιού και δυόσμου.
Παραδοσιακές Συνταγές
Ρεβίθια με ζυμαρικά
Φαγητό που συνδυάζει δημιουργικά όσπρια και ζυμαρικά, με πλούσια αρώματα από την προσθήκη μαϊντανού, ρίγανης και δεντρολίβανου.
Τρόφιμα
Τουμάτσια
Τα συγκεκριμένα ζυμαρικά τα διέκριναν σε μεγάλα τετράγωνα κομμάτια, τα τουμάτσια ή λαζάνια, και σε μικρότερα τετράγωνα, οπότε τα έλεγαν τουμακκούθκια ή λαζανούθκια.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τρεμιθθόσουπα
Πιάτο του καθημερινού τραπεζιού, που καταναλωνόταν από αγροτικές οικογένειες μετά την εργασία στα χωράφια. Η συνταγή προέρχεται από την Άρμου της Πάφου.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τριν - Γαλότριν
Όσοι το επιθυμούν μπορούν να προσθέσουν ζάχαρη, κανέλα και ροδόσταγμα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τυλιxτά με αναρή
"... βάζουμε στην άκρη του φύλλου ένα κουτάλι γέμιση περίπου. Τυλίγουμε σε ρολό αφού διπλώσουμε τις άκρες για να μη βγαίνει η γέμιση έξω..." (Σωτήρα Ελευθερίου, Κυπερούντα)
Παραδοσιακές Συνταγές
Τυρένιες μπουκιές, γλυκιές
Γνωστά υλικά της κυπριακής κουζίνας, όπως η αναρή (μυζήθρα), τα αποξηραμένα φρούτα και τα αμύγδαλα, συνδυάζονται σε μία πρωτότυπη μαγειρική σύλληψη, με μοντέρνο τρόπο παρασκευής και παρουσίασης.
Παραδοσιακές Συνταγές
Φακές σούπα
Πολύ απλή συνταγή για σούπα οσπρίων. Στις φακές προστίθενται ρύζι και κρεμμύδι.
Παραδοσιακές Συνταγές
Φακές σούπα με τριν
Πριν προστεθεί στη σούπα, μισό από το τριν σοτάρεται ελαφρά σε ελαιόλαδο μέχρι να ροδοκοκκινίσει.
Παραδοσιακές Συνταγές
Φασόλια με κοφτό μακαρονάκι
Ο συνδυασμός ζυμαρικών και οσπρίων δεν είναι ασυνήθιστος για την κυπριακή κουζίνα, και η συνταγή αυτή αποτελεί ένα καλό παράδειγμα!
Παραδοσιακές Συνταγές
φιδές στο σ̆έριν (σέριν),το
"Παίρνουμε λίγο-λίγο ζυμάρι και το πλάθουμε με το χέρι μας μέχρι να γίνει λεπτό. Το κόβουμε σε μικρά κομματάκια" (Προφ. μαρτυρία: Αθηνά Καμίντζη, 45 ετών, Κυπερούντα - Λεμεσός, στις Κουρρή και…
Παραδοσιακές Συνταγές
Φλαούνες με αναρή
Εκτός από το παραδοσιακό τυρί, για την παρασκευή φλαούνων μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και αναρή. Έτσι, με τον τρόπο αυτό οι φλαούνες γίνονται πολύ αφράτες, ενώ περιέχουν λιγότερα λίπη και…
Παραδοσιακές Συνταγές
χαλλούμιν,το
Το χαλλούμι (φρέσκο και ώριμο) είναι ένα προϊόν το οποίο θεωρείται παραδοσιακό για την Κύπρο αφού η παραγωγή του γινόταν από τα πολύ παλιά χρόνια μέχρι και σήμερα.Ο παραδοσιακός χαρακτήρας του…
Παραδοσιακές Συνταγές
Χαλλουμόπιττες ή χαλλουμωτές
Οι παραδοσιακές χαλλουμόπιττες παρασκευάζονται με την προσθήκη κομματιών χαλλουμιού και δυόσμου σε απλή ζύμη για ψωμί, κι έχουν συνήθως το σχήμα μικρών στρογγυλών ψωμιών.
Παραδοσιακές Συνταγές
Χαλλουμωτή (κέικ χαλλουμιού)
Το κέικ χαλουμιού είναι μια νεότερη εκδοχή της χαλλουμωτής που δεν διαφέρει πολύ από τα γνωστά κέικ τυρόπιτα, αλλά αξιοποιεί τις ντόπιες κυπριακές γεύσεις. Το χαλλούμι προστίθεται σε ζύμη με αυγά,…